Ο επικήδειος λόγος του Οικουμενικού Πατριάρχη για τον μακαριστό Πατριάρχη Βουλγαρίας

Το Σάββατο, 16 Μαρτίου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος προεξήρχε της Εξοδίου Ακολουθία του μακαριστού Πατριάρχη Σόφιας και πάσης Βουλγαρίας κυρού Νεοφύτου.

Στον επικήδειο λόγο τον οποίο εκφώνησε, ο Παναγιώτατος υπογράμμισε εισαγωγικά προς τον κλήρο και τον λαό της Εκκλησίας Βουλγαρίας ότι το πένθος και τη λύπη τους συμμερίζονται άπαντες οι Ορθόδοξοι και μάλιστα «η καθ᾽ ημάς Αγία του Χριστού εν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλη Εκκλησία, η κοινή ημών και υμών πνευματική Μήτηρ και Τροφός! Και τούτο ακριβώς υπογραμμίζει η εν μέσω υμών παρουσία και συμπροσευχή εν τη ώρᾳ ταύτῃ του ομιλούντος και της Συνοδείας ημών».

Επίσης, ο Παναγιώτατος αναφέρθηκε στους προσωπικούς δεσμούς του με τον μακαριστό Πατριάρχη Βουλγαρίας, απαριθμώντας τις πολλές αρετές και τα χαρίσματά του. «Εγνωρίσαμεν τον μακάριον άνδρα προσωπικώς από πολλών ετών», σημείωσε μεταξύ άλλων, «και εξετιμήσαμεν την σεμνότητα, την πραότητα και μειλιχιότητα, την ευγένειαν και γλυκύτητα του χαρακτήρος και της μορφής του, την πιστότητά του εις την αγίαν Ορθόδοξον Πίστιν και πατρῴαν ημών Παράδοσιν, την αγάπην του διά την Εκκλησίαν, τον σεβασμὸν του προς τα ιερά και όσια της θεοτεύκτου Ολκάδος, την αγάπην του διά την γενέθλιον γην της Βουλγαρίας, την ευλάβειάν του προς την Μητέρα Εκκλησίαν της Κωνσταντινουπόλεως! Έχαιρε παρ’ ημίν πολλής αγάπης!».

Τέλος, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος έκανε και ειδική αναφορά στο φιλειρηνικό χριστιανικό ήθος του μακαριστού Ιεράρχου, το οποίο υπογραμμίστηκε ζωηρά και δια του Μηνύματος που εξέδωσε κατά την πρόσφατη εορτή των Θεοφανείων, όπου καταδίκασε την επιθετικότητα κατά άλλων λαών και τον συνεχιζόμενο πόλεμο σε βάρος της Ουκρανίας.

Ακολουθεί, αναλυτικά, η ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατά την Εξόδιο Ακολουθία του μακαριστού Πατριάρχου Σόφιας και πάσης Βουλγαρίας κυρού Νεοφύτου:

Μακαριώτατε καὶ Ἱερώτατοι ἐκπρόσωποι τῶν κατὰ τόπους ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν,

Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Βάρνης καὶ Μεγάλης Πρεσλάβας κ. Ἰωάννη, Ἀντιπροέδρε τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς ἐν Βουλγαρίᾳ Ἐκκλησίας καὶ λοιποὶ τιμιώτατοι Ἀδελφοὶ Ἱεράρχαι,

Ἐξοχώτατε Πρόεδρε τῆς Δημοκρατίας κ. Ροῦμεν Ράντεφ,

Ἐξοχώτατε Πρωθυπουργὲ κ. Νικολάϊ Ντένκοφ καὶ λοιποὶ Ἐκλαμπρότατοι Ἄρχοντες τῆς Χώρας,

Τιμιώτατοι Ἐκπρόσωποι λοιπῶν Χριστιανικῶν Δογμάτων καὶ τῶν Θρησκειῶν,

Ἐξοχώτατοι Ἐκπρόσωποι τῶν ἐνταῦθα Διπλωματικῶν Ἀποστολῶν,

Εὐλαβέστατοι Κληρικοὶ παντὸς βαθμοῦ καὶ Ὁσιώτατοι Μοναχοὶ καὶ Μοναχαί,

Προσφιλέστατα τέκνα τῆς ἐν Σόφιᾳ καὶ πάσῃ τῇ Θεοσώστῳ Χώρᾳ τῆς Βουλγαρίᾳς ἁγίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας!

«Κατέπαυσεν  Ἰακὼβ ἐπιτάσσων τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ καὶ ἐξάρας τοὺς πόδας αὐτοῦ ἐπὶ τὴν κλίνην ἐξέλιπεν καὶ προσετέθη πρὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ» (Γεν. 49, 33).

Τὸ αὐτὸ συνέβη ἤδη καὶ μὲ τὸν νέον Ἰακὼβ τοῦ εὐσεβοῦς Βουλγαρικοῦ λαοῦ, τὸν σεπτὸν Πατριάρχην τῆς Χάριτος κυρὸν Νεόφυτον, τὸν σεβάσμιον καὶ πεφιλημένον ἡμῖν Ἀδελφὸν ἐν Κυρίῳ καὶ Συλλειτουργὸν, μετὰ ἀπὸ τετράμηνόν που ἐν τῇ νοσοκομειακῇ κλίνῃ ἐν ἀσθενείᾳ σώματος κατάκλισιν! Ὁ ἀπὸ Φεβρουαρίου τοῦ 2013 σωτηρίου ἔτους τρίτος Πατριάρχης πάσης Βουλγαρίας μετὰ τὴν ὕψωσιν τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Χώρας εἰς Πατριαρχικὴν περιωπὴν καὶ ἀξίαν, μετὰ Κύριλλον καὶ Μάξιμον τοὺς ἀοιδίμους Πρωθιεράρχας, ὁ ἀπὸ Ἐπίσκοπος Λεύκης τὸ πρῶτον καὶ Δοροστόλου καὶ Τσερνόβου κατόπιν, καὶ Ροῦσε τῆς Παραδουναβίας Μητροπολίτης τέως, συμπληρώσας εὐόρκως ἥμισυ περίπου αἰῶνος τιμίας ἐκκλησιαστικῆς διακονίας, ἐπὶ εἴκοσι καὶ ὀκτὼ ἔτη θεοφιλῶς  ἀρχιερατεύσας καὶ ἐπὶ ἐνδεκαετίαν σεμνῶς πατριαρχεύσας, ἐξεμέτρησεν εἰρηνικῶς τὸ ἐπὶ γῆς ζῆν, εὐλογῶν μέχρι τέλους καὶ νουθετῶν καὶ ἐπιστηρίζων ὡς φιλόστοργος πατὴρ τὰ τέκνα του, καὶ προσετέθη εἰς τοὺς ἀοιδίμους προκατόχους του καὶ τὸν ἐν οὐρανίαις μοναῖς ἐν χειρὶ Θεοῦ ἀξιονόμαστον λαόν του! Πένθους ὥρα, κατὰ τὸ ἀνθρώπινον! Ἐκκλησιαστικὸν καὶ Ἐθνικὸν πένθος διὰ τὴν Βουλγαρίαν! Ὀδυνηρὸς ὁ σωματικὸς χωρισμὸς, σκληρὰ ἡ ὀρφανία, μεγάλη ἡ συγκίνησις! «Ἐπὶ νεκρῷ κλαῦσον καὶ κατάγαγε δάκρυα… καὶ ποίησον τὸ πένθος κατὰ τὴν ἀξίαν αὐτοῦ», προτρέπει ἡ Σοφία Σειρὰχ (22, 11 & 16-17). Πενθεῖτε οἱ ἀπορφανισθέντες Βούλγαροι Ὀρθόδοξοι ἀδελφοί, ἡ σεπτὴ Ἱεραρχία, ὁ εὐαγὴς Κλῆρος, οἱ εὐσεβεῖς Ἄρχοντες, οἱ ὁσιότροποι Μοναχοὶ καὶ αἱ σεμνόταται Μοναχαί, ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Σόφιας, τῆς ὁποῖος πρῶτος Κοσμήτωρ διετέλεσε μετὰ τὴν ἀνασύστασίν της, καὶ οἱ ἀκαδημαϊκοὶ θεράποντες τῆς Θεολογίας, οἱ μύσται τῆς ἱερᾶς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς, τῆς ὁποίας ὁ ἀοίδιμος ἦτο σπουδαῖος γνώστης καὶ διδάσκαλος καὶ ἡδύμολπος ἐκτελεστής, οἱ ἰατροὶ καὶ νοσηλευταὶ τῆς Στρατιωτικῆς Ἰατρικῆς Ἀκαδημίας τῆς Σόφιας, οἱ ὁποῖοι τὸν διηκόνησαν μετ᾽ ἐπιστήμης καὶ εὐλαβείας κατὰ τὴν ἀσθένειάν του καὶ ἐγένοντο μάρτυρες τῆς ταλαιπωρίας, ἀλλὰ καὶ τῆς καρτερίας του, ὁ πιστὸς καὶ χριστώνυμος λαός, οἱ πάντες! Ἀλλά, ὄχι μόνοι σας! Τὸ πένθος καὶ τὴν λύπην σας συμμεριζόμεθα ἅπαντες οἱ Ὀρθόδοξοι, ὅσοι «τὴν εὐσέβειαν μίαν καὶ τὴν αὐτὴν ὡς μητέρα κοινὴν ἔχομεν» (Ἅγ. Φιλόθεος Πατρ. Κωνσταντινουπόλεως, ὁ Κόκκινος), καὶ μάλιστα ἡ καθ᾽ ἡμᾶς Ἁγία τοῦ Χριστοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλη Ἐκκλησία, ἡ κοινὴ ἡμῶν καὶ ὑμῶν πνευματικὴ Μήτηρ καὶ Τροφός! Καὶ τοῦτο ἀκριβῶς ὑπογραμμίζει ἡ ἐν μέσῳ ὑμῶν παρουσία καὶ συμπροσευχὴ ἐν τῇ ὥρᾳ ταύτῃ τοῦ ὁμιλοῦντος καὶ τῆς Συνοδείας ἡμῶν. Ἦλθεν ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καὶ πάλιν εἰς τὴν Σόφιαν, ὅπως καὶ κατὰ Νοέμβριον τοῦ 2012, ὅτε ἐκηδεύσαμεν τὸν ἐν εὐλογίαις μακαριστὸν Πατριάρχην Μάξιμον, διὰ νὰ πενθήσῃ καὶ αὖθις μαζί σας, νὰ προσευχηθῇ μαζί σας καὶ διὰ νὰ τιμήσῃ πρεπόντως τὸν ἀποιχόμενον ἀξιόθεον πνευματικὸν Πατέρα σας, «κατὰ τὴν ἀξίαν αὐτοῦ»! Ἦλθε διὰ νὰ ἀποθέσῃ ἐπὶ τοῦ σεπτοῦ σκηνώματος τοῦ ἁγίου Ἀδελφοῦ τὰ ἄνθη τῆς ἀγάπης καὶ τῆς τιμῆς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ νὰ τοῦ ἀποδώσῃ τὸν τελευταῖον ἀσπασμόν, ἐν εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ καὶ νὰ στηρίξῃ φιλαδέλφως πάντας ὑμᾶς!

Ἀλλά, πρὸς Θεοῦ!, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, τὸ πένθος ἡμῶν δὲν πρέπει νὰ εἶναι ἀνήκεστον καὶ πανόδυρτον, ὅπως τῶν λοιπῶν, τῶν μὴ ἐχόντων ἐλπίδα! Ἄνθρωπον τοῦ Θεοῦ προπέμπομεν, ἐν συνεπείᾳ πίστεως ἀφιερώσαντα ὅλον τὸν βίον του εἰς τὸν Νικητὴν τοῦ Θανάτου Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ εἰς τὴν διακονίαν τῆς Ἐκκλησίας Του! Ἐπίσκοπον ἀγάπης κηδεύομεν, τῶν Ἀποστόλων διάδοχον, μάρτυρα καὶ κήρυκα τῆς Ἀναστάσεως, ὡς ἐκεῖνοι! Ὕπνος καὶ κοίμησις ἐν Χριστῷ, τῷ αἰωνίως ζῶντι Θεῷ, εἶναι ἡ ἔξοδός του καὶ φωτεινὴ μετάβασις ἐκ τῶν λυπηρῶν ἐπὶ τὰ θυμηδέστερα καὶ ἐκ τῶν προσκαίρων πρὸς τὰ αἰώνια, ἐκ τῶν κόπων καὶ ἀγώνων ἐπὶ τὰ ἆθλα καὶ τοὺς στεφάνους τοὺς ἀμαραντίνους! Θαρσεῖτε καὶ δοξάσατε ἐπὶ πᾶσι τὸν Θεόν, τὸν Κύριον τῆς Ζωῆς!

Ἐγνωρίσαμεν τὸν μακάριον ἄνδρα προσωπικῶς ἀπὸ πολλῶν ἐτῶν καὶ ἐξετιμήσαμεν τὴν σεμνότητα, τὴν πραότητα καὶ μειλιχιότητα, τὴν εὐγένειαν καὶ γλυκύτητα τοῦ χαρακτῆρος καὶ τῆς μορφῆς του, τὴν πιστότητά του εἰς τὴν ἁγίαν Ὀρθόδοξον Πίστιν καὶ πατρῴαν ἡμῶν Παράδοσιν, τὴν ἀγάπην του διὰ τὴν Ἐκκλησίαν, τὸν σεβασμὸν του πρὸς τὰ ἱερὰ καὶ ὅσια τῆς θεοτεύκτου Ὁλκάδος, τὴν ἀγάπην του διὰ τὴν γενέθλιον γῆν τῆς Βουλγαρίας, τὴν εὐλάβειάν του πρὸς τὴν Μητέρα Ἐκκλησίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως! Ἔχαιρε παρ᾽ ἡμῖν πολλῆς ἀγάπης! Ἐρχόμενος ὡς Μητροπολίτης Ροῦσε εἰς τὸ Φανάριον μᾶς ἔδωκε τὴν χαρὰν τῆς λειτουργικῆς συμμετοχῆς του εἰς τὸν Ἑσπερινὸν τῆς Ἀγάπης ἐν τῷ πανσέπτῳ Πατριαρχικῷ Ναῷ. Συνειργάσθη ἀγαστῶς, ὡς Μητροπολίτης ἀκόμη, κατὰ τὴν ἐν Σαμπεζὺ τῆς Γενεύης Δ´ Προσυνοδικὴν Πανορθόδοξον Διάσκεψιν κατ᾽ Ἰούνιον τοῦ 2009. Ὡς Πατριάρχης πλέον Βουλγαρίας μετέσχε τῆς Ἱερᾶς Συνάξεως τῶν Προκαθημένων τῶν Ἁγιωτάτων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν τὸ πρῶτον ἐν Κωνσταντινουπόλει τὸν Μάρτιον τοῦ 2014 καὶ τοῦ ἐπιστέψαντος τὰς ἐργασίας αὐτῆς λαμπροῦ Πρωθιεραρχικοῦ Συλλειτούργου εἰς τὸν πάνσεπτον Πατριαρχικὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου κατὰ τὴν Κυριακὴν τῆς Ὀρθοδοξίας, 9ην Μαρτίου. Ἀλλὰ καὶ τῆς μετὰ διετίαν συγκληθείσης ὁμοίας ἱερᾶς Συνάξεως τῶν Προκαθημένων εἰς τὸ ἡμέτερον Πατριαρχικὸν Κέντρον τοῦ Σαμπεζύ, συνυπέγραψε δὲ καὶ ἐκθύμως τὰς σχετικὰς κοινὰς ἀποφάσεις. Δὲν μᾶς ἔδωκεν ὅμως, δυστυχῶς, τὴν εὐλογίαν τῆς παρουσίας καὶ ἐνεργοῦ συμμετοχῆς αὐτοῦ καὶ τῆς προσφιλεστάτης Ἐκκλησίας τῆς Βουλγαρίας, παρὰ τὰ κοινῶς τότε ἀποφασισθέντα, εἰς τὴν ἐν Κρήτῃ, μετὰ πεντάμηνον, συνελθοῦσαν Ἁγίαν καὶ Μεγάλην Σύνοδον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Τὸν Ἰανουάριον τοῦ 2018 ἐχάρημεν μεγάλως, ὑποδεξάμενοι αὐτὸν καὶ τὴν τιμίαν Συνοδείαν του εἰς τὴν Βασιλεύουσαν διὰ νὰ τελέσωμεν τὰ θυρανοίξια τοῦ ἐκ βάθρων ἀναστηλωθέντος, ἀνακαινισθέντος καὶ ἐξωραϊσθέντος ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Πρωτομάρτυρος καὶ Ἀρχιδιακόνου Στεφάνου ἐν Φαναρίῳ, παρουσίᾳ τοῦ Ἐξοχωτάτου Προέδρου τῆς Τουρκικῆς Δημοκρατίας κ. Ἐρντογὰν καὶ τῶν τότε Πρωθυπουργῶν τῆς Τουρκίας καὶ τῆς Βουλγαρίας. Ἡ ἐπακολουθήσασα ὑποδοχή του εἰς τὸ Σεπτὸν Κέντρον καὶ ἡ ἀδελφική μας συνάντησις καὶ συνεργασία ἀφῆκεν εἰς ὅλους αὖραν ἁγιοπνευματικῆς χαρᾶς, εἰρήνης καὶ ἀγαλλιάσεως.

Τὸ φιλειρηνικὸν χριστιανικὸν ἦθος τοῦ προπεμπομένου μακαρίου Πατριάρχου ὑπεγραμμίσθη ζωηρῶς καὶ διὰ τοῦ ἐπὶ τῆ τελευταίᾳ ἑορτῇ τῶν Θεοφανείων ἐκ κλίνης ἀσθενείας Μηνύματός του διὰ τὸν ἁγιασμὸν τῶν Σημαιῶν τοῦ Στρατοῦ τῆς Χώρας σας. Δι᾽ αὐτοῦ, εὐλογῶν τὸν προστάτην τῆς Βουλγαρίας ἀμυντικὸν Στρατόν, κατεδίκασε τὴν ἐπιθετικότητα κατὰ ἄλλων λαῶν καὶ τὸν συνεχιζόμενον πόλεμον εἰς βάρος τῆς Οὐκρανίας, γινόμενος οὕτως ἄξιος τοῦ μακαρισμοῦ τοῦ Χριστοῦ: «Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αύτοὶ υἱοἰ Θεοῦ κληθήσονται». (Ματθ. 5, 9). Ἀλλ᾽ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον ἔστεψε τὴν πολιὰν κεφαλήν του ὡς ἄλλος στέφανος ἁγιασμοῦ ἦτο ἡ πολλὴ καὶ μεγάλη ὑπομονή του ἐν δοξολογίᾳ Θεοῦ κατὰ τὰς σκληρὰς ὥρας τῆς πολυμήνου ἀσθενείας του. Ἤκουε τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου φθεγγομένου: «Εἰ σῶμα εἶ Χριστοῦ, φέρε τὸν σταυρόν» (Ὁμιλία εἰς Πρὸς Ἐφεσίους Γ). Καὶ τὸν ἔφερε γενναίως μέχρι τέλους! Κατὰ τὸν αὐτὸν Χρυσορρήμονα, ἡ ὑπομονὴ εἶναι «ἡ βασιλὶς τῶν ἀρετῶν, θεμέλιος τῶν κατορθωμάτων, λιμὴν ὁ ἀκύμαντος» (Πρὸς Ὀλυμπιάδα, Ἐπιστ. ΙΓ᾽). Ἀπὸ αὐτὸν τὸν ἀκύμαντον λιμένα τῆς ὑπομονῆς ἀποπλέει ἤδη μὲ καθαρὸν τὸν ποδήρη χιτῶνα τῆς Ἱερωσύνης, εὐλογεῖ τὸ προσφιλὲς ποίμνιόν του καὶ τὴν ἠγαπημένην ἐπίγειον πατρίδα του, κατασπάζεται τοὺς ἁγίους Ἀδελφούς του Ἀρχιερεῖς, προχωρεῖ γαληνῶς ἐπ᾽ ἐλπίδι ἀναστάσεως καὶ ζωῆς αἰωνίου καὶ ἐλλιμενίζεται ἀπὸ τοῦδε ἀσφαλῶς εἰς τὸν εὔορμον καὶ εἰρηνικὸν οὐράνιον λιμένα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ! Τὸν πλοῦν του συνοδεύουν ὁ Ἅγιος Κλήμης τῆς Ἀχρίδος, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Ρίλας, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Κουκουζέλης, τοῦ ὁποίου τὰ μουσουρ-γικὰ ἴχνη ἐπιτυχῶς ἐκ νεότητος ἠκολούθει, καὶ ὅλοι οἱ Ἅγιοι οἱ ὁποῖοι ἡγίασαν τὴν γῆν τῆς Βουλγαρίας, παλαιότεροι καὶ νεώτεροι, μαζὶ μὲ τὸν προστάτην του Ἅγιον Νεόφυτον. Τὸν προστατεύει ἡ μητρικὴ στοργὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ τὸν ἀναμένει Ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος εἶπεν: «Ἐπὶ τίνα ἐπιβλέψω, ἀλλ᾽ ἤ ἐπὶ τὸν ταπεινὸν καὶ ἡσύχιον καὶ τρέμοντα τοὺς λόγους μου;» (Ἠσ. 66, 2).

«Μακάριος ὡς ἀληθῶς», Κύριε, «ὅν ἐξελέξω καὶ προσελάβου» Ἀδελφὸν καὶ Συλλειτουργὸν ἡμῶν Πατριάρχην Νεόφυτον! Δεόμεθά Σου ἐκτενῶς: «Αὐτὸς ἐπὶ γῆς τὴν ζωὴν αὐτοῦ ἐδόξασας, αὐτὸς καὶ τὴν ἔξοδον τοῦ βίου αὐτοῦ ἐν τῇ εἰσόδῳ τῶν Ἁγίων, τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος εὐαρεστησάντων Σοι ἀξίωσον! Ἀπόδος αὐτῷ τοῦ ποιμενικοῦ κόπου μισθὸν εὐσεβῆ! Εἰσάγαγε αὐτὸν λαμπαδηφόρον εἰς τὸν οὐράνιόν Σου νυμφῶνα! Παράσχου αὐτῷ ἀγγελικὴν παρρησίαν, ἵνα ἀνεπαισχύντως παραστῇ τῷ ἀπροσίτῳ Σου Θρόνῳ»! Ναί, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, καὶ «γενοῦ παραμυθία τῶν προβάτων Σου»! Ἀμήν!