Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, σαν σήμερα πριν από 111 χρόνια

Οκτώβριος του 1912 και ο ελληνικός στρατός προελαύνει στη Μακεδονία, αντιμετωπίζοντας νικηφόρα τις οθωμανικές δυνάμεις, στο πλαίσιο του Α’ Βαλκανικού Πολέμου.

Καθώς οι επιτυχίες διαδέχονται η μία την άλλη στη Δυτική Μακεδονία, διάσταση απόψεων ανακύπτει ανάμεσα στον διάδοχο Κωνσταντίνο και στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, που ο μεν προκρίνει την κίνηση του στρατού προς βορρά και την κατάληψη του Μοναστηρίου, ο δε δεύτερος επιμένει στη στρατηγική σημασία της κατάληψης, και απελευθέρωσης από τον τουρκικό ζυγό, της Θεσσαλονίκης.

«Καθιστώ υμάς υπευθύνους διά πάσαν αναβολήν έστω και στιγμής», έγραφε ο Βενιζέλος σε τηλεγράφημά του προς τον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο, έχοντας αντιληφθεί ότι η Θεσσαλονίκη κινδύνευε να καταληφθεί από τον βουλγαρικό στρατό. Μετά από μεσολάβηση του Βασιλιά Γεωργίου Α’, ο διάδοχος Κωνσταντίνος ευθυγραμμίζεται με την θέση του Βενιζέλου και κατευθύνει τις ελληνικές δυνάμεις προς Ανατολάς. Ο δρόμος είχε ανοίξει μετά από την καθοριστικής σημασίας επικράτηση στη Μάχη των Γιαννιτσών, στις 19 και 20 Οκτωβρίου. Πέντε ημέρες μετά, ο στρατός του Κωνσταντίνου βρισκόταν προ των πυλών της Θεσσαλονίκης…

Μπροστά στις συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί, ο Οθωμανός στρατηγός Χασάν Ταξίμ Πασάς προτίμησε να διαπραγματευτεί την παράδοση της πόλης. Η συμφωνία επήλθε γύρω στις 11 το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Δημητρίου, με τα πρωτόκολλα παράδοσης να υπογράφονται στο Διοικητήριο. Οι όροι της συμφωνίας προέβλεπαν ότι θα παραδίνονταν ως αιχμάλωτοι 25.000 τούρκοι στρατιώτες και 1.000 αξιωματικοί, ενώ όλος ο οπλισμός τους θα περιερχόταν στην κατοχή του ελληνικού στρατού.

Στο Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης υψώθηκε η ελληνική σημαία το πρωί της 27ης Οκτωβρίου, ενώ το μεσημέρι της 28ης, μετά την άφιξη του Κωνσταντίνου και του επιτελείου του, τελέστηκε πανηγυρική Δοξολογία στον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι την ημέρα αυτή, που ο ελληνικός πληθυσμός της Θεσσαλονίκης πανηγύριζε την απελευθέρωσή του, κατέφθασαν έξω από την πόλη οι βουλγαρικές δυνάμεις. Είχαν καθυστερήσει λίγες ώρες ή, αντίστροφα, είχε προλάβει για λίγες ώρες ο ελληνικός στρατός να επιτύχει αυτό που αποτελούσε ένα διακαή πόθο του Ελληνισμού…