Ιωάννης Κονδυλάκης: Ο «πατέρας» του χρονογραφήματος
Σαν σήμερα το 1920 πέθανε μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα και ένας εκ των πρωτεργατών της ίδρυσης της Ένωσης Συντακτών.
Ο Ιωάννης Κονδυλάκης, δημοσιογράφος και λογοτέχνης, ήταν αυτός ο οποίος έδωσε στην πράξη, αξία λογοτεχνική στο χρονογράφημα. Τα γραπτά του, οι θέσεις και οι απόψεις του, αλλά και το συγγραφικό του έργο, αποτελούν μέχρι τις μέρες μας πεδίο συζήτησης και διαλόγου.
Γεννήθηκε τον Δεκέμβρη του 1862 στην περιοχή της Βιάννου στην Κρήτη, με μέλη της οικογένειάς του να λαμβάνουν μέρος στις κρητικές επαναστάσεις για την ελευθερία και τα ιδανικά του τόπου τους. Τις γυμνασιακές του σπουδές, τις ολοκλήρωσε στην πατρίδα του την Κρήτη και συγκεκριμένα στο Ηράκλειο, ενώ το 1884 αποφοίτησε από το Βαρβάκειο των Αθηνών.
Ενδιάμεσα, από το 1877 μέχρι και το 1883, πήρε μέρος στην επανάσταση της Κρήτης και παρείχε τις υπηρεσίες του στο Ειρηνοδικείο και στο Εφετείο Χανίων.
Η σταδιοδρομία του στη δημοσιογραφία ξεκινά μέσα από την αποστολή άρθρων στην εφημερίδα «Αλήθεια», έδρα της οποίας ήταν τα Χανιά.
Η πρώτη του διάκριση και η συλλογή διηγημάτων που εξέδωσε
Αμέσως μετά την αποφοίτησή του από το Βαρβάκειο, ήρθε και η πρώτη του διάκριση σε διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού «Εστία» με το έργο «Η Κρήσσα ορφανή: Το εν Αρκάδιω ιερόν δράμα». Ακολούθησε και η πρώτη του συλλογή με τίτλο «Διηγήματα». Εκείνη την περίοδο αποφάσισε να γραφτεί στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στη Φιλοσοφική Σχολή, ωστόσο για οικονομικούς λόγους δεν κατόρθωσε να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Έπειτα από αυτή την εξέλιξη, αποφασίζει να επιστρέψει στην Κρήτη για να εργασθεί ως δάσκαλος στην περιοχή «Μόδι» των Χανίων. Την ιδιότητα ωστόσο του εκπαιδευτικού δεν την κράτησε για πολύ, καθώς αποφάσισε να ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία, αρθρογραφώντας σε εφημερίδες του Ηρακλείου και των Χανίων.
Η ενασχόλησή του ωστόσο με τη δημοσιογραφία εντάθηκε κατά την επιστροφή του στην Αθήνα, όπου να συνεργάστηκε με δεκάδες εφημερίδες. Τεράστια επιτυχία σημείωσε στο χρονογράφημα-δημοσίευσε περισσότερα από 6.000- με το ψευδώνυμο «Διαβάτης». Σημαντική στιγμή για τον ίδιο ήταν η συμπλήρωση της «Ιστορίας των Επαναστάσεων της Κρήτης» του Σπυρίδωνα Ζαμπελίου και του Καλλίνικου Κριτοβουλίδη.
Άφησε το στίγμα του και στη λογοτεχνία
Ο Ιωάννης Κονδυλάκης ασχολήθηκε με το διήγημα και τη νουβέλα, ενώ η γλώσσα που χρησιμοποιούσε ξεχώριζε, καθώς αποτελούσε ένα «μείγμα» κρητικής διαλέκτου και λόγιας έκφρασης. Τα πιο δημοφιλή έργα του είναι το μυθιστόρημα «Οι Άθλιοι των Αθηνών» (1895) και οι νουβέλες «Ο Πατούχας» (1916), «Όταν ήμουν δάσκαλος» (1916) και «Πρώτη Αγάπη» (1919).
Αξίζει να αναφερθεί ότι έγραψε επίσης επιφυλλίδες, σχολικά αναγνώσματα και επαναστατικά απομνημονεύματα. Μάλιστα, η πατριωτική του διάθεση αποτέλεσε και την αφορμή και φύγει από το νησί του, καθώς η στάση του αυτή δεν άρεσε στις τουρκικές αρχές του νησιού στα τέλη του 19ου αιώνα.
Αγωνίστηκε για το επάγγελμα των δημοσιογράφων
Έτος-σταθμός για την ίδιο ήταν το 1914, όταν πρωτοστάτησε για την ίδρυση της «Ενώσεως Συντακτών», της οποίας μάλιστα διετέλεσε πρώτος πρόεδρος. Αγωνίστηκε για τον κλάδο που υπηρετούσε, τόσο για τις συνθήκες εργασίας, όσο και για την γενικότερη εξύψωση του επαγγέλματός του.
Το 1918 αναχωρεί για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, καθώς επιθυμούσε να γράψει ένα μυθιστόρημα για την εποχή των Πτολεμαίων. Ένα χρόνο αργότερα επιστρέφει στα Χανιά και το 1920 προσβάλλεται από ημιπληγία.
Πέθανε στο Ηράκλειο, στο Πανάνειο Δημοτικό Νοσοκομείο, μια μέρα σαν σήμερα, στις 25 Ιουλίου του 1920.
