«Βοσπορίς» και «Τετράδιο του Πατριάρχη» στην Κωνσταντινούπολη
Την Πέμπτη, 23 Δεκεμβρίου 2021 και ώρα 5 το απόγευμα, στο Σισμανόγλειο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη, θα πραγματοποιηθεί μια εκδήλωση Λόγου και Τέχνης με αναφορά στο πρωτοποριακό πολίτικο πνεύμα των αρχών του 20ού αιώνα μέσα από την παρουσίαση της Βοσπορίδος, της πρώτης έκδοσης τριάντα διηγημάτων της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου.
Η εκδήλωση είναι αφιερωμένη στην αναγεννητική πνοή του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, για την επέτειο της φωτισμένης τριακονταετούς Πατριαρχίας Του.
Η Πολίτισσα Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου (1867-1906) ήταν διηγηματογράφος, αρθρογράφος, δασκάλα και δημοτικίστρια. Αναγνωρίζεται ως η πρώτη Ελληνίδα πεζογράφος που είχε και φεμινιστικές ιδέες. Υπήρξε, επίσης, πρωτοπόρος Ελληνίδα εκδότρια λογοτεχνικών εντύπων.
Η Βοσπορίς είναι μια ανθο-δεσμίς τριάντα διηγημάτων της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, που εκδόθηκε από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και την Εκδοτική Δημητριάδος. Την επιμελημένη έκδοση προλογίζει ο Σεβ. Μητροπολίτης Σηλυβρίας κ. Μάξιμος, ενώ την όλη επιμέλεια είχαν ο Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Μαρούδας και η φιλόλογος Βασιλική Δ. Λαμπροπούλου.
Την εκδήλωση της ερχόμενης Πέμπτης θα τιμήσει με την παρουσία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Στο πρώτο μέρος θα παρουσιαστεί η Βοσπορίς, για την οποία θα μιλήσουν οι: Μητροπολίτης Σηλυβρίας Μάξιμος, Άσπα Χασιώτη, Βασιλικὴ Δ. Λαμπροπούλου, Άρης Τσερτσιγιάν και ο Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Μαρούδας.
Παρουσίαση: Δήμητρα Ράπτη.
Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης, το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» (υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος) θα παρουσιάσει την παραγωγή του «Το τετράδιο του Πατριάρχη».
Πρόκειται για μελοποιημένη ποίηση από τη νεανική ποιητική ανθολογία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου.
Ο μαθητής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Δημήτριος Αρχοντώνης άρχισε στα 1954 να αντιγράφει με επιμέλεια σε ένα τετράδιό του ποιήματα Ελλήνων ποιητών που τον εξέφραζαν. Έτσι, καταρτίστηκε μια ενδιαφέρουσα ποιητική ανθολογία, η οποία περιλαμβάνει, από το 1954 ως το 1970, 79 ποιήματα από 35 ποιητές, 32 Έλληνες και 3 ξένους.
Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» ανέγνωσε «μουσικά» αυτό το μαθητικό τετράδιο του Πατριάρχη και εντόπισε τα ποιήματα που είχαν μελοποιηθεί από Έλληνες συνθέτες της λόγιας μουσικής. Προέκυψε, λοιπόν, μια «Μουσική Ποιητική», που στην πραγματικότητα είναι ένας ύμνος στη νεοελληνική ποίηση και μουσική.
Το Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον» παρουσίασε το μελοποιημένο, πλέον, «Τετράδιο του Πατριάρχη», από το 2004 ως σήμερα, σε πολλές πόλεις στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο Αννόβερο της Γερμανίας.
Το 2013, που ήταν έτος Καβάφη, παρουσίασε σε πολλές συναυλίες στην Αθήνα –και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών– τα έξι καβαφικά ποιήματα που ανθολόγησε ο Πατριάρχης.
Το 2019, και πάλι στο Μέγαρο Μουσικής, παρουσίασε τον «Κωστή Παλαμά δύο Πατριαρχών», δηλαδή του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου (τα ποιήματα του Παλαμά που ανθολόγησε) και του αείμνηστου Πατριάρχου Αντιοχείας Ηλία Δ΄, ο οποίος φοίτησε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και μετάφρασε Έλληνες ποιητές, μεταξύ των οποίων και ο Κωστής Παλαμάς, στα αραβικά.
Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι αυτή η χειρόγραφη νεανική ποιητική ανθολογία του Πατριάρχη κυκλοφόρησε το 2018 σε μια δίγλωσση (ελληνικά και τουρκικά), επιμελημένη έκδοση από την Κοινότητα Παναγίας Κουμαριωτίσσης Νεοχωρίου του Βοσπόρου.
Μια ανθολογία, κάτι σαν είδος προσωπικού ποιητικού εγκολπίου. Μια περιπλάνηση στο σώμα της ελληνικής ποίησης, που αναδύεται μέσα από το κλίμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης εκείνης της εποχής.
Στην παρουσίαση του «Τετραδίου του Πατριάρχη» στην Πόλη θα παρουσιαστούν ποιήματα των: Γεωργίου Δροσίνη, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Κωστή Παλαμά, Κ.Π. Καβάφη, Στέφανου Μπολέτση, A. Lamartine, P. Verlaine και R. Kipling. Επίσης, ένα ποίημα του μακαριστού Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου, και δύο αφιερωμένα στον Πατριάρχη του π. Παναγιώτη Καποδίστρια και του Αρχιμ. Φιλοθέου Μαρούδα.
Τα ποιήματα θα ακουστούν όπως τα μελοποίησαν οι συνθέτες: Μίκης Θεοδωράκης, Δημήτρης Μητρόπουλος, Αντίοχος Ευαγγελάτος, Σόλων Μιχαηλίδης, Κωνσταντία Γουρζή, Δημήτρης Δημακόπουλος. Επίσης, θα ακουστούν μουσικά θέματα του Μάνου Χατζιδάκι, του Δημητρίου Αλ Μουρ, παλαιού Πρωτοψάλτου του Πατριαρχείου Αντιοχείας, και του Συνόλου «Πολύτροπον».
Οι απαγγελίες των ποιημάτων θα γίνουν σε έξι γλώσσες: ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, τουρκικά, αραβικά.
Ερμηνεύουν οι:
Δάφνη Πανουργιά, σοπράνο
Μάριος Καζάς, πιάνο
Παναγιώτης Ανδριόπουλος, τραγούδι – απαγγελία
Roni Bou Saba, σάζι – απαγγελία
Θεοδώρα Καγιακοπαράν, Μαρία Κελεπούρη, Άννα Μπαζγκάρλο, Φάνια Μπαζγκάρλο (μαθήτριες της 11ης τάξης του Ζωγραφείου Λυκείου), απαγγελία σε ελληνικά και τουρκικά.
Νεφέλη Καραλέκα, απαγγελία.
Το πρόγραμμα της εκδήλωσης
Σισμανόγλειο Μέγαρο
Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη
Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου 2021
Ώρα έναρξης 17.00
ΜΕΡΟΣ Α΄
Ομιλητές:
Μητροπολίτης Σηλυβρίας Μάξιμος
Άσπα Χασιώτη
Βασιλικὴ Δ. Λαμπροπούλου
Άρης Τσερτσιγιάν
Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Μαρούδας
Παρουσίαση: Δήμητρα Ράπτη
ΜΕΡΟΣ Β΄
ΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ
Μελοποιημένη ποίηση από τη νεανική ποιητική ανθολογία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου — Μια μουσική παράσταση σε έξι γλώσσες
Καλλιτεχνικό Σύνολο ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ
Υπεύθυνος: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος
Πρόγραμμα
«Εσπερινός»
Ποίηση: Λάμπρος Πορφύρας
«Εσπερινός»
Ποίηση: Γεώργιος Δροσίνης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
«Δεν θέλω»
Ποίηση: Γεώργιος Δροσίνης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
«Η προσευχή του ταπεινού»
Ποίηση: Ζαχαρίας Παπαντωνίου
Μουσική: Σόλων Μιχαηλίδης
«Κασσιανή»
Ποίηση: Κωστής Παλαμάς
Μουσική: Δημήτρης Μητρόπουλος
«Οι αλήτες»
Ποίηση: Πωλ Βερλαίν
Μουσικό θέμα: Μάνος Χατζιδάκις, «Νυχτερινός χορός»
«Θερμοπύλες»
Ποίηση: Κ.Π. Καβάφης
Μουσική: Αντίοχος Ευαγγελάτος
«Ρόδου μοσκοβόλημα»
Ποίηση: Κωστής Παλαμάς
Μουσική: Δημήτριος Αλ Μουρ, πρωτοψάλτης Πατριαρχείου Αντιοχείας
«Και τώρα;»
Ποίηση: Στέφανος Μπολέτσης
Μουσική: Δημήτρης Δημακόπουλος
«Η λίμνη»
Ποίηση: Λαμαρτίνος
Μουσικό θέμα: Μάνος Χατζιδάκις, «Η μελαγχολία της ευτυχίας»
«Η πόλις»
Ποίηση: Κ.Π. Καβάφης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
«Κι όλο τον κύτταζα τον Πατριάρχη…»
Μητροπολίτης Πέργης Ευάγγελος
«Προς το τέρμα»
Ποίηση: Μητροπολίτης Πέργης Ευάγγελος
Μουσική: Κωνσταντία Γουρζή
«Αν»
Ποίηση: Ράντγιαρντ Κίπλινγκ
Μουσικό θέμα: Μάνος Χατζιδάκις, «Πίσω απ’ τις τριανταφυλλιές»
«Βαρθολομαίω»
Ποίηση: π. Παναγιώτης Καποδίστριας
Απόδοση: Π. Ανδριόπουλος
«Ο ποιητής εν παντί Βαρθολομαίος Πρώτος»
Ποίηση: Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Μαρούδας
Μουσική: Π. Ανδριόπουλος
Ερμηνεύουν:
Δάφνη Πανουργιά σοπράνο
Μάριος Καζάς πιάνο
Παναγιώτης Ανδριόπουλος τραγούδι, απαγγελία
Roni Bou Saba σάζι, απαγγελία
Θεοδώρα Καγιακοπαράν, Μαρία Κελεπούρη, Άννα Μπαζγκάρλο, Φάνια Μπαζγκάρλο (μαθήτριες της 11ης τάξης του Ζωγραφείου Λυκείου) απαγγελία σε ελληνικά και τουρκικά
Νεφέλη Καραλέκα απαγγελία
— Οι μεταφράσεις των ποιημάτων στα τουρκικά προέρχονται από τη δίγλωσση έκδοση της Ανθολογίας του Πατριάρχου από την Κοινότητα Νεοχωρίου (2018).
— Το ποίημα «Ρόδου μοσκοβόλημα» στα αραβικά είναι μετάφραση του Πατριάρχου Αντιοχείας Ηλία Δ΄, αποφοίτου της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
— Το ποίημα «Η πόλις» στα αραβικά είναι μετάφραση του Roni Bou Saba.
— To ποίημα «Προς το τέρμα» στα γερμανικά είναι μετάφραση του Γιώργου Βλαντή.
Καλλιτεχνικό Σύνολο ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ
Ιδρύθηκε το 2004 από τον Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλο και παρουσιάζει στην Ελλάδα και το εξωτερικό πρωτότυπες παραγωγές βασισμένες κυρίως στην ελληνική ποίηση και μουσική.
Ανάμεσά τους: «Το τετράδιο του Πατριάρχη», «Ιερατική ποίηση», «Το μουσικό έργο της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού», «Ο Gustav Mahler του Μάνου Χατζιδάκι», «Η Αραπιά του Βασίλη Τσιτσάνη, της Μάτσης Χατζηλαζάρου, του Νίκου Σκαλκώτα και του Μάνου Χατζιδάκι», «Ο Καβάφης της Συρίας και της Μέσης Ανατολής», «Οι μουσικές των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής», «Οι Πύρινες γλώσσες του Γιάννη Χρήστου», «Πατρινοί συνθέτες – Πατρινοί ποιητές», «Θήλεις Άγγελοι – Γυναίκες που ασκήτεψαν σε ανδρικά μοναστήρια», «Ο Κωστής Παλαμάς δύο Πατριαρχών» (ελληνικά και αραβικά), «Επί τα όρη τα Αραράτ» (ελληνοαρμενική συναυλία), αφιερώματα στον Λυκούργο Αγγελόπουλο, τον Αντρέι Ταρκόφσκι, τους Ρώσους της Διασποράς, τον Ντμίτρι Σοστακόβιτς, τον Αλεξάντρ Σολζενίτσιν κ.ά.
Τη διετία 2017-2019 συνεργάστηκε με τον διάσημο χορογράφο και χορευτή φλαμένκο Israel Galvan. Στο πλαίσιο της documenta14 (Αθήνα και Kassel) συμμετείχε στην παραγωγή La farsa monea και κατόπιν στην παραγωγή του Israel Galvan La fiesta σε διεθνή περιοδεία (Φεστιβάλ Grec Βαρκελώνης, Φεστιβάλ Αβινιόν Γαλλίας, παραστάσεις σε Λουξεμβούργο, Μονπελιέ, Πόρτο κ.α.).
