Η Ναυμαχία της Λήμνου, πριν από 108 χρόνια
Η Ναυμαχία της Λήμνου έχει καταγραφεί στην ιστορία ως μια μεγάλη νίκη του ελληνικού στόλου επί του οθωμανικού, κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου. Έλαβε χώρα νοτιοανατολικά της Λήμνου στις 5 Ιανουαρίου του 1913 και είχε ως συνέπεια τον εγκλεισμό των πολεμικών πλοίων των Οθωμανών, για τα επόμενα χρόνια, στα στενά των Δαρδανελλίων.
Έναν μήνα νωρίτερα, στις 3 Δεκεμβρίου του 1912, ο ελληνικός στόλος είχε πετύχει καίρια επικράτηση σε μια άλλη ναυμαχία, και πάλι στα Δαρδανέλλια, που έχει μείνει στην ιστορία ως Ναυμαχία της Έλλης. Τα ξημερώματα της 5ης Ιανουαρίου 1913, ο τουρκικός στόλος, με αρχηγό του τον πλοίαρχο Ραμίζ Μπέη, επιχείρησε άλλη μια έξοδο από τα στενά, με κατεύθυνση προς το νησί της Λήμνου και το ελληνικό ορμητήριο στο Μούδρο.
Η κίνηση αυτή, όμως, έγινε έγκαιρα αντιληπτή από την ελληνική πλευρά και ειδοποιήθηκε σχετικά ο Αρχηγός του ελληνικού στόλου, ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, ο οποίος διέταξε την έξοδο από το Μούδρο. Το θωρακισμένο καταδρομικό “Γεώργιος Αβέρωφ”, κοινώς γνωστό ως “Θωρηκτό Αβέρωφ”, μαζί με τα θωρηκτά “Σπέτσαι”, “Ύδρα” και “Ψαρά” και με 6-7 αντιτορπιλικά, απέπλευσαν για να αντιμετωπίσουν τους δυνάμεις των Οθωμανών. Απέναντί τους βρίσκονταν το καταδρομικό “Mecidiye” και τα θωρηκτά “Barbaros”, “Turgut Reis” και “Mesudiye”, συνοδευόμενα από 5 έως 8 αντιτορπιλικά και άλλα ελαφρά σκάφη.
Η δείκτες των ρολογιών έδειχναν περίπου 9.45 το πρωί, όταν ο ελληνικός στόλος έβγαινε στα ανοιχτά της Λήμνου, ενώ ο οθωμανικός είχε πλησιάσει σε απόσταση 15 χλμ. Περίπου δύο ώρες αργότερα κι ενώ οι δύο στόλοι είχαν κινηθεί με κατεύθυνση νότια, συγκλίνοντας στα 8,5 χλμ., τα ελληνικά πλοία δέχθηκαν επίθεση από τα πολυβόλα των Οθωμανών. Η απάντησή τους ήταν άμεση και οι βολές τους, όπως αποδείχθηκε, ιδιαίτερα αποτελεσματικές.
Μετά από περίπου είκοσι λεπτά, στις 11.55 π.μ., το καταδρομικό “Barbaros” και το θωρηκτό “Mesudiye” δέχονται σοβαρά πλήγματα από το πυροβολικό του ελληνικού στόλου και ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση για την υποχώρησή τους. Ενώ τα πλοία των Οθωμανών τρέπονται σε φυγή με κατεύθυνση προς τα στενά των Δαρδανελλίων, ο ναύαρχος Κουντουριώτης διατάσσει την καταδίωξή τους από τον ελληνικό στόλο. Κατά τη διάρκεια της καταδίωξης, το θωρηκτό Αβέρωφ καταφέρνει να βρει στόχο και να πλήξει καίρια άλλο ένα πλοίο του οθωμανικού στόλου. Ο λόγος για το θωρηκτό “Turgut Reis”, το οποίο υπέστη ρήγμα και άρχισε να γέρνει, προτού καταφέρει να διαφύγει, εισερχόμενο στα Δαρδανέλλια.
Το τέλος της Ναυμαχίας βρήκε τους Οθωμανούς να μετρούν πάνω από εκατό νεκρούς και δεκάδες ακόμη τραυματίες. Μάλιστα, τα τρία πλοία που υπέστησαν ζημιές, κρίθηκαν ακατάλληλα για επιχειρήσεις στην ανοιχτή θάλασσα και αποσύρθηκαν στον Βόσπορο.
Στην ελληνική πλευρά υπήρξε μόνο ένας τραυματίας, στο θωρηκτό Αβέρωφ, ενώ η σημαντική αυτή νίκη προκάλεσε αναπτέρωση του ηθικού των ελληνικών δυνάμεων και παγίωση της κυριαρχίας του ελληνικού στόλου στο Αιγαίο τα επόμενα χρόνια.
