Επιμνημόσυνη δέηση για τους εκτελεσθέντες του Τραχωνίου Δράμας το 1944

Την Κυριακή, 18 Αυγούστου, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δράμας κ. Δωρόθεος λειτούργησε στον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδος στο (εγκαταλελειμμένο χωριό) Τραχώνι του Δήμου Παρανεστίου και στη συνέχεια τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των είκοσι οκτώ ανδρών του χωριού, οι οποίοι εκτελέστηκαν από Βούλγαρους στρατιώτες στις 12 Αυγούστου 1944. Τα ονόματά τους αναγράφονται σήμερα σε επιτύμβια στήλη, η οποία είναι τοποθετημένη στην είσοδο του ναού.

Στις 7-10 Μαΐου 1944 έγινε η μάχη της γέφυρας των Παππάδων στον Νέστο, η οποία διεξήχθη μεταξύ των ελληνικών αντιστασιακών δυνάμεων και των βουλγαρικών στρατευμάτων κατοχής. Η μάχη ξέσπασε όταν τμήμα του βουλγαρικού στρατού επιχείρησε να κινηθεί προς τα ορεινά του νομού, προκειμένου να διακόψει την ενίσχυση των ανταρτών μέσω συμμαχικών ρίψεων στην περιοχή της Ελατιάς (Καρά Ντερέ). Οι αντάρτες έστησαν ενέδρα στη γέφυρα με σκοπό να ανακόψουν την πορεία του βουλγαρικού στρατού και το πέτυχαν. Οι απώλειες των Βουλγάρων ήταν περίπου 150 νεκροί και τραυματίες, ενώ οι αντάρτες μέτρησαν εννέα νεκρούς και αρκετούς τραυματίες.

Κατόπιν της μάχης οι βουλγαρικές δυνάμεις προχώρησαν σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον του αμάχου πληθυσμού της περιοχής Σιδηρόνερου, οι οποίες περιελάμβαναν εκτελέσεις, πυρπολήσεις χωριών και εκτοπίσεις των κατοίκων. Τις μεγαλύτερες καταστροφές υπέστη το (εγκαταλελειμμένο σήμερα) χωριό Πολυγέφυρο, στο οποίο πυρπολήθηκαν πολλά σπίτια κι έγιναν μαζικές εκτελέσεις, καθώς και το Τραχώνι, στο οποίο στις 12 Αυγούστου 1944 συνέλαβαν τριάντα άνδρες και τους οδήγησαν έξω από το χωριό. Στη διάρκεια της διαδρομής κατόρθωσαν να ξεφύγουν δεμένοι μέσα στο δάσος ο Κωνσταντίνος Καλτσίδης και ο Μιχάλης Ψαλτικίδης, ενώ οι υπόλοιποι είκοσι οκτώ εκτελέστηκαν από τους Βούλγαρους στρατιώτες στη θέση Σιδηρά Πύλη ή Αντάλοφος.

Η μάχη της γέφυρας των Παππάδων αναφέρεται ως μία από τις σημαντικότερες που έδωσαν οι ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η περιοχή συνέχισε να παραμένει υπό την κατοχή των βουλγαρικών στρατευμάτων και κατόπιν της εγκαθίδρυσης στις 9 Σεπτεμβρίου 1944 στη Βουλγαρία του φιλορωσικού καθεστώτος. Ωστόσο, στη συνάντηση που είχαν στη Μόσχα στις 9 Οκτωβρίου 1944, ο Τσώρτσιλ έθεσε στον Στάλιν το αίτημα της αποχώρησης των βουλγαρικών στρατευμάτων από την περιοχή, λέγοντας ότι οι Έλληνες νίκησαν στον Νέστο τους Βούλγαρους και σύμφωνα με το δίκαιο του πολέμου οι νικητές δεν παραχωρούν εδάφη στους ηττημένους. Ο Στάλιν συμφώνησε κι έκλεισε το θέμα υπέρ της Ελλάδας.

Το Τραχώνι στην απογραφή του 1940 αριθμούσε 508 κατοίκους, οι οποίοι ήταν πρόσφυγες από τη Σαμψούντα και την Καππαδοκία. Ύστερα από την εκτέλεση και τον πόλεμο σταδιακά ερήμωσε και οι εναπομείναντες κάτοικοί του διασκορπίστηκαν. Οι απόγονοί τους ζουν σήμερα στην πόλη της Δράμας, σε πόλεις άλλων νομών, καθώς και στο εξωτερικό (Γερμανία και ΗΠΑ).

Κάθε Αύγουστο τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούν ετήσια συνάντηση, όπως αυτή που πραγματοποιήθηκε και φέτος την Κυριακή, 18 Αυγούστου, και στην οποία συμμετείχε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δράμας κ. Δωρόθεος, ο δήμαρχος Παρανεστίου κ. Αναστάσιος Καγιάογλου, ο πρόεδρος του δημοτικού διαμερίσματος κ. Ηρακλής Σιαμίδης, καθώς και πολλοί Τραχωνίτες, οι οποίοι δεν ξεχνούν τον μαρτυρικό τους τόπο.