Λ. Μενδώνη: Ανάγκη προστασίας των βυζαντινών και χριστιανικών μνημείων στα Παλαιστινιακά Εδάφη
Η Υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδος Λίνα Μενδώνη, στο πλαίσιο της επίσκεψης εργασίας που πραγματοποιεί στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη, συναντήθηκε με τον ομόλογό της, Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού του Ισραήλ Miki Zohar. Κοινή διαπίστωση των δύο Υπουργών ήταν η αμοιβαία βούληση για την αναβάθμιση της πολιτιστικής συνεργασίας Ελλάδας – Ισραήλ, σε αντιστοιχία με το εξαιρετικό επίπεδο των διμερών σχέσεων. Η πρόθεση αυτή αποτυπώνεται και στη σχεδιαζόμενη ανανέωση του Εκτελεστικού Προγράμματος Συνεργασίας των δύο χωρών 2024-2027, το οποίο καλύπτει τους τομείς του Πολιτισμού, της Παιδείας και της Επιστήμης.
Οι δύο πλευρές συμφώνησαν στην ανάγκη ενίσχυσης του συντονισμού για την καταπολέμηση της αρχαιοκαπηλίας. Η Υπουργός Πολιτισμού τόνισε ότι «η Ελλάδα πρωτοστατεί στον αγώνα κατά της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών και της βίαιης αρπαγής τους, από τη χώρα που ανήκουν. Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, από κάθε μορφή βίας, είναι απολύτως επιβεβλημένη». Επισήμανε τη μακρόχρονη εμπειρία της Ελλάδας στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και τις επιτυχίες της στον επαναπατρισμό αρχαιοτήτων, μέσα από συστηματικές νομικές, διπλωματικές και ερευνητικές προσπάθειες. Οι δύο υπουργοί συμφώνησαν στην υπογραφή́ συναφούς Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ. Η Λίνα Μενδώνη ζήτησε από τον ομόλογό της τη συμμετοχή ισραηλινών εμπειρογνωμόνων στη διεθνή συνάντηση κατά της παράνομης διακίνησης των πολιτιστικών αγαθών, που διοργανώνει το φθινόπωρο στην Αθήνα, το Υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία με την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα και το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM).
Οι δύο Υπουργοί αναφέρθηκαν, επίσης, στις δυνατότητες συνεργασίας που προκύπτουν μεταξύ του Μουσείου Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ (Yad Vashem) και του υπό ανέγερση Μουσείου Ολοκαυτώματος στην Θεσσαλονίκη, όπως και με το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος και το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Επί τη ευκαιρία, η Λίνα Μενδώνη, ζήτησε τη στήριξη του Ισραηλινού Υπουργείου Πολιτισμού στο ελληνικό αίτημα προς την Πολωνία για την επιστροφή 76 εβραϊκών κειμηλίων που λεηλατήθηκαν από τη Θεσσαλονίκη κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και βρίσκονται επί του παρόντος στο Εβραϊκό Ιστορικό Ινστιτούτο Βαρσοβίας.
Η Υπουργός Πολιτισμού συνοδευόταν από την Πρέσβη της Ελλάδας στο Ισραήλ, Μάγια Σολωμού.
Εξάλλου, η κ. Μενδώνη επισκέφθηκε τα Παλαιστινιακά Εδάφη και είχε συναντήσεις εργασίας, στη Ραμάλα, με τον Υπουργό Πολιτισμού της Παλαιστινιακής Αρχής Ιμάντ Χαμντάν, καθώς και τον Υπουργό Τουρισμού και Αρχαιοτήτων Χάνι Αλ-Χαγέκ. Η Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της Ελληνικής Κυβέρνησης για την ανακούφιση του παλαιστινιακού λαού, με την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά και για τη μεταφορά και υποδοχή παιδιών από την Γάζα, με προβλήματα υγείας, για νοσηλεία στην Ελλάδα, ενώ υπογράμμισε εμφατικά τη σημασία του πνευματικού και συμφιλιωτικού ρόλου του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.
Οι δύο Υπουργοί Πολιτισμού συζήτησαν τη δυνατότητα ανταλλαγών καλλιτεχνών σε τομείς, όπως η λογοτεχνία -με παράλληλες μεταφράσεις λογοτεχνικών έργων στα ελληνικά και τα αραβικά- η μουσική, το θέατρο, αλλά και η χειροτεχνία. Η Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε σε κοινά χαρακτηριστικά στα κεντήματα, καθώς και στην επίδραση του ελαιόδεντρου στις λαϊκές παραδόσεις των δύο λαών. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη δυνατότητα της Ελλάδας να φιλοξενήσει εκθέσεις παλαιστινίων καλλιτεχνών.
Με τον Υπουργό Τουρισμού και Αρχαιοτήτων Χάνι Αλ-Χαγέκ, η Λίνα Μενδώνη συζήτησε την ανάγκη προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς στα Παλαιστινιακά Εδάφη, με έμφαση στα βυζαντινά και χριστιανικά μνημεία. Ο Χάνι Αλ-Χαγέκ επέδωσε στην Υπουργό Πολιτισμού κατάλογο με μνημεία που έχουν υποστεί ζημιές κατά την τρέχουσα πολεμική κρίση, ώστε μετά από μελέτη του υλικού από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, να αποφασιστεί πώς μπορεί η Ελλάδα να συνεισφέρει στην αναστήλωση και συντήρηση των εν λόγω μνημείων. Επίσης, η Υπουργός ανταποκρίθηκε στο αίτημα του ομολόγου της να αναλάβει το Υπουργείο Πολιτισμού την εκπαίδευση παλαιστινίων συντηρητών. «Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι ζήτημα διεθνούς ευθύνης και αλληλεγγύης. Είμαστε εδώ για να προσφέρουμε τεχνογνωσία και στήριξη στην αποκατάσταση των μνημείων σας», τόνισε η Λίνα Μενδώνη.
Ο Παλαιστίνιος Υπουργός συνόδευσε την Υπουργό Πολιτισμού στην αυτοψία στον αρχαιολογικό χώρο της παλαιοχριστιανικής βασιλικής του Αγίου Στεφάνου, στη Ραμάλα, η οποία ανήκει στο Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων. Την Λίνα Μενδώνη συνόδευαν ο Διευθυντής Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του ΥΠΠΟ Θεμιστοκλής Βλαχούλης και η Τμηματάρχης Έργων της ίδιας Διεύθυνσης Έφη Χωραφά, η Διευθύντρια Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ Μαρία Μερτζάνη, η επίτιμη Διευθύντρια Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και επικεφαλής της ομάδας εμπειρογνωμόνων του ΥΠΠΟ στην UNESCO Ευγενία Γερούση, και η Διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων Φλώρα Καραγιάννη.
Κατά την επίσκεψή της στη Ραμάλα, η Λίνα Μενδώνη επισκέφθηκε το Κρατικό Μουσείο «Γιάσερ Αραφάτ» και ξεναγήθηκε από τον Διευθυντή του Μοχάμεντ Χαλάικα.
Η Υπουργός Πολιτισμού καθ’ όλη την επίσκεψή της στα Παλαιστινιακά Εδάφη συνοδευόταν από τον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας στην Ιερουσαλήμ Δημήτρη Αγγελοσόπουλο.
