Επαναπατρισμός στην Ελλάδα από την Ιταλία αττικού κρατήρα του 5ου αι. π.Χ.
Στην Πρεσβεία της Ελλάδας στη Ρώμη πραγματοποιήθηκε η τελετή επαναπατρισμού αττικού κρατήρα του 5ου αι. π.Χ.. Ο ερυθρόμορφος κιονωτός κρατήρας, που αποδίδεται στον «Ζωγράφο της Κενταυρομαχίας του Λούβρου» (450 – 420 π.Χ.) παραδόθηκε στην Υπουργό Πολιτισμού της Ελλάδος Λίνα Μενδώνη από τον κ. Paolo Catti De Gasperi, εγγονό του Ιταλού Πρωθυπουργού Αlcide de Gasperi (1945-1953).
Ο κρατήρας είχε προσφερθεί ως δώρο στον Αlcide de Gasperi, κατά την επίσημη επίσκεψή του στην Ελλάδα, στις 9-10 Ιανουαρίου του 1953, από τον ομόλογό του, τότε Πρωθυπουργό της Ελλάδος, Στρατάρχη Αλέξανδρο Παπάγο, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του για την καθοριστική συμβολή του στην Ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα.
Η Υπουργός Πολιτισμού δήλωσε: «Ένα πολύ σημαντικό κλασικό αγγείο του 5ου αι. π.Χ. επιστρέφει στην Ελλάδα, μετά από την πολύ ευγενική χειρονομία του κ. Paolo Catti De Gasperi, εγγονού του Πρωθυπουργού της Ιταλίας Αlcide de Gasperi. Τον ευχαριστούμε ιδιαίτερα, καθώς, ενώ το κατείχε απολύτως νόμιμα, αισθάνθηκε την ανάγκη και είχε τη γενναιοδωρία να το επιστρέψει στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα οικογενειακό κειμήλιο, που συνδέεται με την νεότερη ιστορία και της Ελλάδας και της Ιταλίας. Ήταν το δώρο που πρόσφερε ο τότε Έλληνας Πρωθυπουργός, Στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος, στον Ιταλό Πρωθυπουργό, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του για την καθοριστική συμβολή του στη συμφωνία της επανένωσης της Δωδεκανήσου με τον ελληνικό κορμό. Η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν ενώσει πολλές φορές τις δυνάμεις τους και έχουν πετύχει πολύ σημαντικές επιστροφές πολιτιστικών αγαθών. Αυτή, όμως, είναι μια εντελώς διαφορετική περίπτωση, διότι μας προσφέρεται ένα αγγείο, το οποίο κατείχε ο κ. De Gasperi με απόλυτα νόμιμο τρόπο. Η κίνησή του αυτή αναδεικνύει τις οικουμενικές και ανθρωπιστικές αρχές, που διέπουν τον ίδιον και την οικογένειά του. Ευχαριστώ την Πρέσβη μας στη Ρώμη κ. Ελένη Σουρανή, για όλη την μεσολαβητική προσπάθεια που κατέβαλε, προκειμένου η αρμόδια Διευθύντρια Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού Βασιλική Παπαγεωργίου να παραλάβει σήμερα τον κρατήρα».
Στη μία όψη του κιονωτού κρατήρα απεικονίζεται σκηνή προετοιμασίας αναχώρησης πολεμιστή. Στα δύο άκρα της σκηνής εικονίζονται δύο άνδρες πολεμιστές με θρακική ενδυμασία. Στα χέρια φέρουν δόρατα. Στο μέσο της σκηνής, μπροστά από άλογο, εικονίζεται γυναικεία μορφή με πέπλο, που κρατά φιάλη και τριφυλλόστομη οινοχόη, για να προσφέρει σπονδή. Στην άλλη όψη απεικονίζονται τρεις ανδρικές, νεανικές, ιματιοφόρες μορφές. Η κεντρική μορφή στηρίζεται σε βακτηρία, ενώ η δεξιά κρατά, στο υψωμένο δεξί χέρι, στλεγγίδα. Την εξωτερική πλευρά του χείλους περιτρέχει παράσταση λιονταριού ανάμεσα σε αγριογούρουνα. Στη ζώνη του λαιμού, μόνο στην πρώτη όψη, απεικονίζονται ανεστραμμένα μπουμπούκια λωτού, ενώ στον ώμο -και στις δύο όψεις- εικονίζεται γλωσσωτό κόσμημα.
Ο κ. Paolo Catti De Gasperi είχε εκφράσει την επιθυμία να δωρίσει στην Ελλάδα το οικογενειακό κειμήλιο που του περιήλθε εκ του πατρός του. Όπως ανέφερε και στην επιστολή του προς την Πρεσβεία της Ελλάδας, στη Ρώμη, ο κρατήρας βρισκόταν στην κυριότητά του απολύτως νόμιμα και τεκμηριωμένα. Αυτό προκύπτει και από το φωτογραφικό υλικό και τον Τύπο της εποχής. Ωστόσο, σημείωσε, ότι «θεωρεί πως ανήκει στη χώρα μας, της οποίας την πολιτιστική κληρονομιά θαυμάζει. Επιθυμεί, με την πρωτοβουλία του αυτή, να συμβάλει στην προσπάθεια των δύο χωρών μας για την ανάκτηση των πολιτιστικών τους θησαυρών, που βρίσκονται στο εξωτερικό».
Ο κρατήρας θα εκτίθεται μόνιμα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού.
Η Πρεσβεία της Ελλάδας στη Ρώμη συνέδραμε τον κ. De Gasperi στις σχετικές συνεννοήσεις με την ιταλική αρχαιολογική υπηρεσία, προκειμένου να εγκριθεί η δωρεά και η εξαγωγή του αγγείου στην Ελλάδα. Στην τελετή παρέστησαν η Πρέσβης κ. Ελένη Σουρανή, η οικογένεια του κ. De Gasperi, η Υπεύθυνη Εξαγωγών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού της Ιταλίας Δρ. Antonella Bonini, ενώ την Λίνα Μενδώνη συνόδευε η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών Βασιλική Παπαγεωργίου.
