Ο Εθνικός Ευεργέτης Ιωάννης Βαρβάκης
Γεννημένος στα Ψαρά στις 24 Ιουνίου του 1745, ο εθνικός ευεργέτης Ιωάννης Βαρβάκης ήταν γιος του Ανδρέα Λεοντίδη και της Μαρίας Μάρου. Ήδη από τα 17 του χρόνια, είχε αποκτήσει την εμπειρία στη θάλασσα και κατείχε το δικό του πλοίο, που ονομαζόταν «Άγιος Ανδρέας». Κατάφερε να το μετατρέψει σε πολεμικό δίνοντας όλη την περιουσία του, και αργότερα, το 1768, εντάχθηκε στη δύναμη του ρωσικού ναυτικού, που μαχόταν τους Οθωμανούς εν όψει του Ρωσοτουρκικού Πολέμου 1768-1774.
Ο ίδιος συμμετείχε στη Ναυμαχία του Τσεσμέ στις 5-7 Ιουλίου του 1770, αποδεικνύοντας τις ικανότητές του κυρίως ως προς τον τρόπο οργάνωσης. Αυτό αποτέλεσε αιτία να του προσδώσουν οι συναγωνιστές του το παρατσούκλι «Βαρβάκης», το οποίο προέρχεται από το αρπακτικό πουλί βαρβάκι και το οποίο διατήρησε για το υπόλοιπο του βίου του.
Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, στις 21 Ιουλίου 1774, περιήλθε σε δυσχερή οικονομική κατάσταση, καθώς οι Τούρκοι κατέσχεσαν το καράβι του.
Τα χρόνια στη Ρωσία
Την περίοδο των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε, μετέβη στη Ρωσία ώστε να συναντηθεί με την Αικατερίνη τη Μεγάλη, στην οποία περιέγραψε την κατάσταση που βίωνε και της υπενθύμισε τις ευεργεσίες που έχει προσφέρει στη χώρα της. Η Αικατερίνη φέρθηκε αρκετά γενναιόδωρα μαζί του, ονομάζοντάς τον Ανθυποπλοίαρχο του ρωσικού πολεμικού ναυτικού και δίνοντας του προνομιακή άδεια αλιείας στην Κασπία Θάλασσα και 1.000 χρυσά ρούβλια.
Με αυτά τα εφόδια μεταφέρθηκε και εγκαταστάθηκε στο Αστραχάν. Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα, η περιουσία του εκτινάχθηκε εξαιτίας της αλιείας οξύρρυγχου, αλλά και του εμπορίου χαβιαριού. Τον υπηρετούσαν 3.000 άτομα, ενώ προσέφερε ένα σπουδαίο μέρος της περιουσίας του σε κοινωφελή έργα στην περιοχή, όπως γέφυρες, νοσοκομείο, διώρυγα κλπ.
Για την προσφορά του έλαβε παράσημο από τον τσάρο Αλέξανδρο Α’ και του δόθηκε τίτλος ευγενείας.
Το 1812 μετακόμισε στην πόλη Ταγκαρόγκ, όπου κυριαρχούσε η ελληνική κοινότητα. Για την ανοικοδόμηση ενός επιβλητικού μοναστηριού προσέφερε 600.000 ρούβλια.
Η διαθήκη του Ιωάννη Βαρβάκη και η στήριξη που παρείχε στην Ελλάδα
Ο Ιωάννης Βαρβάκης πάντα ήταν κοντά στους Έλληνες και συνέδραμε αρκετά κατά τα χρόνια της Επανάστασης. Μετά την καταστροφή των Ψαρών μετέβη στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Ζάκυνθο, όπου και πέθανε στις 10 Ιανουαρίου 1825.
Δύο μέρες πριν πεθάνει, συνέταξε τη διαθήκη του αφήνοντας το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του για την ανέγερση Λυκείου («Βαρβάκειο») και την κλειστή αγορά («Βαρβάκειος Αγορά»), για να μπορούν να συντηρηθούν άπορες οικογένειες. Στο Ζάππειο μάλιστα έχει στηθεί ανδριάντας του σπουδαίου Εθνικού Ευεργέτη.
