Συνάντηση στο Ταλλίν για τον Θεολογικό Διάλογο μεταξύ Ορθοδόξων και Λουθηρανών
Η τρίτη Προπαρασκευαστική Συνάντηση για τη 18η Ολομέλεια της Διεθνούς Μεικτής Επιτροπής επί του Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Παγκοσμίου Λουθηρανικής Ομοσπονδίας, πραγματοποιήθηκε στο Ταλλίν της Εσθονίας κατά το διάστημα από 16 έως 19 Νοεμβρίου. Η Συνάντηση φιλοξενήθηκε από την Παγκόσμια Λουθηρανική Ομοσπονδία, με τη συμβολή και οργανωτική βοήθεια της Ευαγγελικής Λουθηρανικής Εκκλησίας στην Εσθονία, στους χώρους του Pirita Klooster.
Στη Συνάντηση ήταν συμπροεδρεύοντες ο Σεβ. Μητροπολίτης Κρήνης, καθηγητής Δρ. κ. Κύριλλος (Οικ. Πατριαρχείο) εκ μέρους της Ορθοδόξου Εκκλησίας και ο Επίσκοπος Dr. Johann Schneider (Ευαγγελική Εκκλησία στην Κεντρική Γερμανία) εκ μέρους της Παγκοσμίου Λουθηρανικής Ομοσπονδίας. Τη Συνάντηση απασχόλησε η θεματική: «Τό Ἅγιον Πνεῦμα, Ἐκκλησία καί Κόσμος» και συγκεκριμένα οι υποενότητες: α) το ζήτημα του Filioque, και β) η Επίκληση εκτός των ορίων της Θείας Ευχαριστίας. Στα παραπάνω θέματα σχετικές εισηγήσεις παρουσίασαν οι Αιδεσιμολ. Πρωτοπρ. καθηγητής Δρ. Δημήτριος Μπαθρέλλος, Rev. Prof. Dr. Jennifer Wasmuth, υφηγητής Δρ. Θεόδωρος Αλεξόπουλος, Πανιερ. Μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής Δρ. κ. Ησαΐας, Rev. Prof. Dr. Risto Saarinen και Dr. Nathan Hoppe.
Οι εισηγήσεις και οι επακολουθήσασες συζητήσεις εξέτασαν τα παραπάνω θέματα και παρουσίασαν τις κοινές προσεγγίσεις μεταξύ των δύο παραδόσεων σχετικά με την ιστορική σημασία του ζητήματος του Filioque και των συνεπακολουθησασών εξελίξεων της προσθήκης αυτού στη Λατινική Εκκλησία, καθώς και την κατανόηση της δράσεως του Αγίου Πνεύματος εντός της εν γένει λειτουργικής προσευχής της Εκκλησίας. Προέκυψαν ερωτήματα, τα οποία χρήζουν περαιτέρω εμπεριστατωμένης συζητήσεως. Εξαιρέτως κατά τις συζητήσεις έγινε αναφορά στη διαφορά μεταξύ αϊδίου και οικονομικής Τριάδος.
Τα μέλη της Επιτροπής απήλαυσαν τη φιλοξενία, που τούς προσέφεραν οι αδελφές της Μονής Pirita. Καθ᾽ εκάστην πρωίαν, προηγείτο των εργασιών κοινή προσευχή στο παρεκκλήσιο της Μονής. Η ξενάγηση στην παλαιά πόλη του Ταλλίν επέτρεψε στα μέλη την γνωριμία με την ιστορία και τον πολιτισμό του Εσθονικού λαού. Επίσης, κατά το γεύμα της Παρασκευής, 17 Νοεμβρίου, οι συμμετέχοντες στη Συνάντηση συζήτησαν περί της μαρτυρίας και της ειρηνικής συνυπάρξεως των Χριστιανών Εκκλησιών στη χώρα μετά του Αρχιεπισκόπου της Ευαγγελικής Λουθηρανικής Εκκλησίας εν Εσθονία Urmas Viilma, Προέδρου του Συμβουλίου Χριστιανικών Εκκλησιών της Εσθονίας.
Λουθηρανοί συμμετέχοντες ήταν οι: Επίσκοπος Dr. Johann Schneider (Συμπρόεδρος), Rev. Prof. Dr. Dirk G. Lange (Συγγραμματεύς, LWF Geneva), Rev. Prof. Dr. Jennifer Wasmuth (Evangelical Lutheran Church of Hanover, Germany) και Rev. Prof. Dr. Risto Saarinen (Evangelical Lutheran Church in Finland).
Ορθόδοξοι συμμετέχοντες ήταν οι: Σεβ. Μητροπολίτης Κρήνης, καθηγητής Δρ. κ. Κύριλλος (Συμπρόεδρος), Πανοσιολ. Διάκονος Οικουμένιος Αμανατίδης, Κωδικογράφος της Αγίας και Ιεράς Συνόδου (Συγγραμματεύς, Οικουμενικό Πατριαρχείο), Πανιερ. Μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής Δρ. κ. Ησαΐας (Εκκλησία της Κύπρου), Αἰδεσιμολ. Πρωτοπρ. Στέφανος Χρυσάνθου (Εκκλησία της Κύπρου), Αἰδεσιμολ. Πρωτοπρ. καθηγητής Δρ. Δημήτριος Μπαθρέλλος (Εκκλησία της Ελλάδος) και Dr. Nathan Hoppe (Εκκλησία της Αλβανίας).
Η Επιτροπή αποφάσισε ότι η Γ´ Συνάντηση της Ολομέλειας της Μικτής Θεολογικής Επιτροπής θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 24ης και 31ης Μαΐου 2024 υπό την φιλοξενία της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο Κάϊρο της Αιγύπτου. Η Ολομέλεια θα ασχοληθεί με το Σχέδιο του Κοινού Κειμένου, το οποίο συνετάχθη κατά την Ολομέλεια στηη Βιττεμβέργῃ (Μάϊος 2023) και κατά την Προπαρασκευαστική Συνάντηση στο Ταλλίν (Νοέμβριος 2023) περί του θέματος: «Τό Ἅγιον Πνεῦμα, Ἐκκλησία καί Κόσμος: Δημιουργία, Ἄνθρωπος καί Σωτηρία», επ᾽ ευκαιρία της μελλούσης επετείου από της Α´ Οικουμενικής Συνόδου εν Νικαία, το έτος 2025.
