Κύπρος: Οι εκτοπισμένοι Κυθρεώτες εόρτασαν τον Ιεράρχη των προσφύγων, Άγιο Δημητριανό Χύτρων

Οι Κυθρεώτες και όλοι οι εκτοπισμένοι της ευρύτερης περιοχής της Κυθρέας εόρτασαν τον Ιεράρχη των προσφύγων, Άγιο Δημητριανό Χύτρων (5-6 Νοεμβρίου 2023).

Στην προσφυγιά εόρτασαν οι εκτοπισμένοι Κυθρεώτες τη μνήμη του Αγίου Δημητριανού, Επισκόπου Χύτρων. Το απόγευμα της Κυριακής, 5 Νοεμβρίου, τελέστηκε Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός στον Ιερό Ναό Παναγίας Παλλουριωτίσσης (παλαιά Εκκλησία των Εισοδίων), όπου φυλάσσονται τα Ιερά Λείψανα του Αγίου Δημητριανού και η Ιερή Εικόνα της Παναγίας Χαρδακιωτίσσης. Τη Δευτέρα, 6 Νοεμβρίου, ανήμερα της εορτής, τελέστηκε Όρθρος και Θεία Λειτουργία, στον ίδιο Ιερό Ναό. Των Ακολουθιών προέστη ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος.

Ακολουθεί η ομιλία της κ. Ανθής Πέτσα Σαββίδου, που εκφωνήθηκε στον Εσπερινό της Κυριακής, 5 Νοεμβρίου:

Τιμούμε, για μια ακόμα φορά τον Άγιό μας, τον Άγιο Δημητριανό σε αυτή τη φιλόξενη εκκλησία, την αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου. Μακριά από την Κυθρέα και την εκκλησία της Χαρδακιώτισσας όπου κάθε χρόνο τιμούσαμε τον της Κυθρέας το Κλέος και των Κυπρίων αγλάισμα.

Εμείς εδώ, αλλά η σκέψη μας πάντα εκεί, στην Κυθρέα μας! Ταξιδεύει και πατά τα ιερά χώματα της γης μας. Διασχίζει την Κυθρέα και προχωρεί, 5 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της ενορίας της Χαρδακιώτισσας. Σε μια κατάσπαρτη από θεμέλια, πέτρες, κεραμίδια, σπασμένα αγγεία, γη. Εκεί όπου κάποτε βρισκόταν η ιστορική μητρόπολη των Χύτρων, στον άη Δημητρανό για μας τους Τζυρκώτες.

6 του Νιόβρη στην Κυθρέα… Μέρα γιορτής και χαράς. Από το πρωί κτυπά ρυθμικά τo  σήμαντρο, όχι η καμπάνα, της εκκλησίας της Χαρδακιώτισσας και μια πομπή από κατοίκους  της Χαρδακιώτισσας και της Συρκανιάς αλλά και των άλλων ενοριών κατευθύνεται προς τα ερείπια της εκκλησίας του Αγίου Δημητριανού. Εξαπτέρυγα, λαμπάδες και η εικόνα του Αγίου μας, όπως και το οστεοφυλάκιο με τα ιερά λείψανα του Αγίου προπορεύονται. Παρόντες και οι μαθητές των δημοτικών σχολείων αφού σήμερα τα σχολεία  μας γιορτάζουν. 

Με πέτρες κτισμένη πρόχειρα, η Αγία Τράπεζα… Με θρησκευτική κατάνυξη τελείται η θεία λειτουργία. Στο τέλος της λειτουργίας διαβαζόταν ο βίος του Αγίου όπως τον περιγράφει ο συναιξαριστής. Μετά την απόλυση, ο παπάς ευλογεί τα τρόφιμα και όλοι κατάχαμα καθισμένοι  αρχίζουν το φαγοπότι. Με τους πολλούς γιορτάρηδες να κερνούν το κρασί για τα «χρόνια πολλά» και το «από χρόνου».

Η πομπή της επιστροφής διέσχιζε την πάνω Κυθρέα και έφτανε στον «Βούπο». Από όπου περνούσε, οι πιστοί προσκυνούσαν και έπαιρναν ευλογία από τα άγια λείψανα.  Σταματούσε η πομπή στο βερκί του Μύλου Γιατρού, και εκεί, βάφτιζαν την εικόνα για να φέρει η χρονιά καλές και ευεργετικές βροχές. Και η πομπή κατέληγε στην εκκλησία της Χαρδακιώτισσας.

Έτσι γιόρταζαμε εμείς οι Κυθρεώτες, ως το 1974 τον Άγιο Δημητριανό μας, που λάμπρυνε και καθαγίασε τα χώματα της Κυθρέας μας.

Συντοπίτης ο  Δημητριανός, γεννημένος το 834 μ.Χ. στο χωριό Συκές, (τοποθεσία κοντά στο Παλαίκυθρο), από πατέρα ιερέα και ενάρετη μητέρα. Νυμφεύθηκε κόρη ευγενή και χριστιανή, η οποία όμως σε διάστημα μερικών μηνών απέθανε. Ο Δημητριανός, τότε, στη νεαρή ηλικία των 16 χρόνων, αποφάσισε να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στο Θεό. Μόνασε  στο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου για κάπου 40 χρόνια. (Για όσους γνωρίζουν την περιοχή  πρόκειται για την τοποθεσία «Φουρτουλίσια» 500 περίπου μέτρα μακριά από τον Κεφαλόβρυσο).

Η μοναστική ζωή του υπήρξε πρότυπο και υπόδειγμα ήθους. Έζησε με εγκράτεια, αρετή και ψυχική άσκηση και αξιώθηκε της θείας χάριτος να μπορεί να θεραπεύει. Αναφέρεται  σχετικά στο «Βίο» του… νοσήματα, χαλεπά τω του Δημητριανού λόγω εφυγαδεύοντο, δαίμονες απηλαύνοντο, παθών παντοίων η θεραπεία επηκολούθει.

Η φήμη του μοναχού Δημητριανού ξαπλώθηκε παντού. Ο επίσκοπος Χύτρων Ευστάθιος τον χειροτονεί αρχικά πρεσβύτερο και οικονόμο της Επισκοπικής περιφερείας του. Ο Δημητριανός με το έργο του αξιώθηκε να ανέβει τους βαθμούς της ιεροσύνης, χωρίς ο ίδιος να το επιδιώξει, μάλλον το απέφευγε: Πρεσβύτερος και Ηγούμενος στο Μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου διαδέχεται στη συνέχεια τον Ευστάθιο στον επισκοπικό θρόνο των Χύτρων. Ένα θρόνο ιστορικό, ένα θρόνο που λάμπρυναν πριν απ’ αυτόν τέσσερις επίσκοποι, που ανακηρύχτηκαν από την Εκκλησία μας άγιοι.

Με την εκλογή και τη χειροτονία του ως Επισκόπου οι χριστιανοί βρήκαν τον άξιο ποιμένα,  τον σπλαγχνικό πατέρα. Τα λόγια του Κυρίου «ο ποιμήν ο καλός την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων», βρήκαν σ’ αυτόν, τον πιστό κι αφοσιωμένο τηρητή. Οι πράξεις του αλλά και τα γεγονότα το καταμαρτυρούν.

Το 911 μ.Χ. οι Άραβες, λαός βάρβαρος που κατοικούσε στη Μεσοποταμία σε μια από τις επιδρομές τους στην Κύπρο με αρχηγό τον εξωμότη Δαμιανό ή Νταμιάνα, για 4 μήνες  κατέστρεφαν, λεηλατούσαν, σκότωναν. Από την επισκοπή του αγίου φεύγοντας, εκτός από τα λάφυρα, πήραν μαζί τους στη Βαβυλώνα (τη σημερινή Βαγδάτη), κι ένα μεγάλο αριθμό αιχμαλώτων.

Ο Επίσκοπος «αφήκε ως ο καλός ποιμήν του Ευαγγελίου, τα 99 πρόβατα κι ακολούθησε το ένα». Παρά τα γηρατειά του – θα ήταν τότε  78 χρόνων – βάδισε «οπισθόπους» στη μακρινή εκείνη χώρα για να ενισχύει και να παρηγορεί τα δοκιμαζόμενα παιδιά του.

Η ζωή του εκεί, μια συνεχής προσευχή. Και πετυχαίνει με ικεσίες προς τον Χαλίφη και με επιχειρήματα για τη μη παραβίαση της συμφωνίας μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων για ουδετερότητα της Κύπρου, την απελευθέρωση των αιχμαλώτων και την επιστροφή τους στην πατρίδα.

Ο σεβάσμιος επίσκοπος αφήκε τα εγκόσμια γύρω στο 915 μ.Χ. σε ηλικία 81 περίπου χρόνων.

Ο άγιός μας, έζησε ζωή υποδειγματική. Κοντά σ’ αυτόν έβρισκαν όλοι τον στοργικό πατέρα, τον αλύγιστο αγωνιστή, τον προστάτη, τον ελευθερωτή.

Και σ΄ αυτόν εμείς, ανέστιοι σήμερα και πρόσφυγες προσευχόμαστε. Και σεμνά και ταπεινά προσκυνούμε τα ιερά οστά του. Και μαζί με εμάς, οι απανταχού πρόσφυγες εναποθέτουν  τις ελπίδες τους για επάνοδο στην πατρώα γη. 

Ας είναι η γιορτή του Αγίου μας, μέρα περισυλλογής και μνήμης. Περισυλλογής για την σωστή έκβαση του εθνικού μας προβλήματος και την διαφύλαξη της ευλογημένης και καθαγιασμένης αυτής γης. Και Μνήμης, του σεπτού ιερέα της Χαρδακιώτισσας Παπακώστα Παπαναστασίου όπως και του Προέδρου της Εκκλησιαστικής Επιτροπής της, Μιχάλη Κυριάκου, οι οποίοι διέσωσαν την εικόνα της Παναγίας της Χαρδακιώτισσας και τα ιερά οστά του ώστε εμείς σήμερα να τον έχουμε κοντά μας, σύντροφο και προστάτη μας. 

Για δεύτερη φορά ο Επίσκοπός μας, αγαπητοί μου, ακολούθησε τον Αύγουστο του 1974 τα βήματα του ποιμνίου του στην προσφυγιά. Αυτή τη φορά, όχι οπισθόπους, αλλά στα ευλογημένα χέρια του σεπτού ιερέα μας. Για να βρίσκεται δίπλα μας, αρωγός και παρηγορητής μας.

Θα τελειώσω με στίχους από ποίημα του αγαπητού Κυθρεώτη δασκάλου Γεώργιου Κοκή αφιερωμένο στον Άγιο Δημητριανό:

…Γι αυτό και μείς ευλαβικά προσπίπτουμε κοντά σου

Και σου ζητούμε από καρδιάς, λυπήσου τα παιδιά σου.

Έλα και στάσου δίπλα μας, συντόμευσε το χρόνο

που θάμαστε στην προσφυγιά. Διώξε μας κάθε πόνο.

Βοήθα να γυρίσουμε στα άγια χώματά μας

στα σπίτια μας, στις εκκλησιές να βρούμε τη χαρά μας,

να ευλογούμε του Θεού την άκραν ευσπλαχνίαν

μέσα σε μια νεόκτιστη δική σου εκκλησία.