Ο Όσιος Σωφρόνιος του Έσσεξ

Ο Όσιος Σωφρόνιος (κατά κόσμον Σεργκέι Σεμιόνοβιτς Σάχαρωφ, ρωσικά: Сергей Семёнович Сахаров‎; 22 Σεπτεμβρίου 1896 μ.Χ. – 11 Ιουλίου 1993 μ.Χ.) ήταν Ρώσος Ορθόδοξος Ιερομόναχος που ξεκίνησε τη μοναχική του ζωή στο Άγιο Όρος, στη Ρωσική Μονή του Αγίου Παντελεήμονος, και θεωρείται από την ορθόδοξη παράδοση ως ένας από τους χαρισματικότερους μοναχούς του 20ου αιώνα.

Γεννήθηκε στη Μόσχα και ήταν το δεύτερο παιδί μιας 9μελούς οικογένειας. Το κοσμικό όνομά του ήταν Σέργιος, ενώ έδειχνε από μικρός ιδιαίτερη θεολογική κλίση. Στην αρχή ασχολήθηκε με την ζωγραφική, ενώ ασχολήθηκε και με τον Βουδισμό και τον Ινδουισμό. Όταν απογοητεύτηκε από τη φιλοσοφία των Ανατολικών θρησκειών, στράφηκε προς το Χριστιανισμό και πιο συγκεκριμένα την Ορθοδοξία. Σε ηλικία 25 ετών μετακινήθηκε στη Γαλλία, προσπαθώντας να βρει εργασία ως ζωγράφος. Στη Γαλλία κατάφερε να γίνει δεκτός στους καλλιτεχνικούς κύκλους, όμως τελικά στράφηκε προς το χριστιανισμό με περισσότερο ζήλο, αφού ούτε αυτό τον γέμιζε όπως ο ίδιος αργότερα ομολόγησε και έτσι στράφηκε σε ηλικία 29 ετών στη θεολογία, εισαγόμενος στο Ορθόδοξο Θεολογικό Ινστιτούτο στο Παρίσι.

Με το πέρας των σπουδών έλαβε την απόφαση να μονάσει. Έτσι εγκαταστάθηκε στη Ρωσική Μονή του Αγίου Παντελεήμονος στο Άγιο Όρος, το 1925 μ.Χ., 4 έτη αργότερα γνώρισε τον Άγιο Σιλουανό τον Αθωνίτη, ο οποίος έγινε ο πνευματικός καθοδηγητής του. Στη συνέχεια, αναχώρησε για τα Καρούλια του Αγίου Όρους, το 1938 μ.Χ., που ασκήτεψε αυστηρά. Το 1948 μ.Χ. έφυγε από το Άγιο Όρος ώστε να χειρουργηθεί στη Γαλλία, ενώ εξέδωσε σε βιβλίο το βίο του Αγίου Σιλουανού, που εν τω μεταξύ πέθανε. Στη συνέχεια εξέδωσε και άλλα βιβλία το «Περί προσευχής», το «Άσκηση και Θεωρία» και «Η ζωή Του ζωή μου». Την ίδια εποχή επισκέφτηκε και τη Μόσχα μετά από πολλά χρόνια και έκτοτε είχε πιο στενούς δεσμούς με την πόλη. Το 1963 μ.Χ. εγκατέλειψε το Άγιο Όρος και ίδρυσε μια χριστιανική αδελφότητα, χτίζοντας παράλληλα και ένα μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο στο Έσσεξ το οποίο υπήχθη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1965 μ.Χ..

Εκεί έμεινε μέχρι που κοιμήθηκε το 1993 μ.Χ. σε ηλικία 97 ετών.

Στις 27 Νοεμβρίου 2019 μ.Χ. συνήλθε η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και αποφάσισε την κατάταξη του Οσίου Σωφρονίου του Έσσεξ στο Αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου έχει ως εξής:

«Τήν Τετάρτην, 27ην τ. μ. Νοεμβρίου 2019, συνῆλθεν, ὑπό τήν προεδρείαν τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος εἰς τάς προγραμματισθείσας δι᾿ ἕν τριήμερον ἐργασίας αὐτῆς.

Μετά τήν ἀνάγνωσιν τῶν Πρακτικῶν προγενομένων συνεδριῶν, ἤρξατο ἡ θεώρησις τῶν ἀναγεγραμμένων ἐν τῇ ἡμερησίᾳ διατάξει θεμάτων.

Εἰδικώτερον, ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος, ἀποδεχθεῖσα εἰσήγησιν τῆς Κανονικῆς Ἐπιτροπῆς ἀνέγραψεν εἰς τό Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τούς ἐγνωσμένης ὁσιακῆς βιοτῆς καί πολιτείας Ἱερομόναχον Ἱερώνυμον Σιμωνοπετρίτην, Καθηγούμενον χρηματίσαντα τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ἱερᾶς Βασιλικῆς, Πατριαρχικῆς καί Σταυροπηγιακῆς Μονῆς Σίμωνος Πέτρας, καί ἀκολούθως Οἰκονόμον καί Πνευματικόν τοῦ Μετοχίου Ἀναλήψεως Βύρωνος Ἀττικῆς, καί Ἀρχιμανδρίτην Σωφρόνιον Σαχάρωφ, Καθηγούμενον χρηματίσαντα καί κτίτορα τῆς ἐν Ἔσσεξ Ἀγγλίας Ἱερᾶς Πατριαρχικῆς καί Σταυροπηγιακῆς Μονῆς Τιμίου Προδρόμου.

Περαιτέρω, προτάσει τῆς Α. Θ. Παναγιότητος ἐξελέγησαν παμψηφεί ὡς Βοηθοί Αὐτοῦ Ἐπίσκοποι οἱ Ἡγούμενοι τῶν ἐν Κρήτῃ Ἱερῶν Πατριαρχικῶν καί Σταυροπηγιακῶν Μονῶν α) Κυρίας τῶν Ἀγγέλων Γουβερνέτου κ. Εἰρηναῖος Βερυκάκης ὑπό τόν τίτλον Εὐμενείας καί β) Ἁγίας Τριάδος Τζαγκαρόλων κ. Δαμασκηνός Λιονάκης ὑπό τόν τίτλον Δορυλαίου.

Αἱ χειροτονίαι αὐτῶν θά τελεσθῶσιν ἐν Φαναρίῳ, τοῦ μέν ἐψηφισμένου Εὐμενείας τῇ 8ῃ Δεκεμβρίου, τοῦ δέ ἐψηφισμένου Δορυλαίου τῇ 15ῃ Δεκεμβρίου ἐ.ἔ..

Ὡσαύτως, προτάσει τῆς Ἱερᾶς Ἐπαρχιακῆς Συνόδου τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμερικῆς καί ἐκ τοῦ ὑπ᾿ αὐτῆς καταρτισθέντος τριπροσώπου ἐξελέγη ἐπίσης ὁμοφώνως ὡς Βοηθός τοῦ Σεβ. Ἀρχιεπισκόπου καί ὑπό τόν τίτλον Ἀμισοῦ ὁ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. κ. Ἰωακείμ Κοτσώνης, βυζαντινολόγος καί Διευθυντής τῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς Τιμίου Σταυροῦ Βοστώνης.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας»

Για τις τελευταίες ημέρες της ζωής του, γράφει ο Αρχιμ. Ζαχαρίας:

«….την τρίτη ή την τέταρτη μέρα μετά το θάνατο του π. Σωφρονίου ήρθε μια οικογένεια με ένα παιδί δεκατριών χρονών. Είχε όγκο στον εγκέφαλο κι η εγχείρηση του ήταν καθορισμένη για την επόμενη μέρα. Ο πάτερ Τύχων ο Σιμωνοπετρίτης ήλθε και μου είπε: «Αυτοί οι άνθρωποι είναι πολύ λυπημένοι ήρθαν και δεν βρήκαν τον πάτερ Σωφρόνιο. Γιατί δεν διαβάζεις μερικές προσευχές για το παιδί»; Του είπα: «Ας πάμε μαζί. Έλα και κάνε μου τον αναγνώστη. Θα διαβάσουμε μερικές προσευχές στο άλλο παρεκκλήσι». Πήγαμε και διαβάσαμε τις προσευχές για το παιδί και στο τέλος ο πάτερ Τύχων είπε: «Ξέρεις, γιατί δεν περνάτε το παιδί κάτω από το φέρετρο του πάτερ Σωφρονίου; Θα θεραπευθεί. Χάνουμε το χρόνο μας διαβάζοντας προσευχές». Του απάντησα ότι δεν μπορούσα να το κάνω αυτό, διότι ο κόσμος μπορούσε να πει ότι μόλις έχει πεθάνει και ήδη προσπαθούμε να προωθήσουμε την αγιοποίησή του.

«Να το κάνεις εσύ», του είπα. «Είσαι Αγιορείτης μοναχός. Δεν θα πει κανένας τίποτε». Πήρε το αγόρι από το χέρι και το πέρασε κάτω από το φέρετρο. Την επομένη έκαναν εγχείρηση στο παιδί και δεν βρήκαν τίποτε. Έκλεισαν το κρανίο και είπαν: «Λανθασμένη διάγνωση. Θα ήταν πιθανώς φλόγωση». Έτυχε το παιδί να συνοδεύεται από ένα γιατρό από την Ελλάδα, πού είχε τις πλάκες ακτίνων Χ πού έδειχναν τον όγκο, πού τους είπε: «Ξέρετε καλά τί σημαίνει αυτή η «λανθασμένη διάγνωση»». Το παιδί μεγάλωσε. Τώρα είναι 27 χρονών και είναι πολύ καλά».

Λόγοι του Οσίου Σωφρονίου του Έσσεξ

«Ήμουν στο Παρίσι, τα είχα όλα, ζούσα με τον καλλιτεχνικό κόσμο του Παρισιού και συμμετείχα σε όλες τις εκδηλώσεις. Όμως τίποτα δεν μου έδινε χαρά και ανακούφιση. Μετά από κάθε εκδήλωση του καλλιτεχνικού κόσμου, είχα μέσα μου κενό και αγωνία. Ο λογισμός μου μού έλεγε πως κάτι πρέπει να κάμω, για να φύγω από το αδιέξοδο, που με συνείχε. Όμως δεν έβρισκα λύση. Ένα βράδυ, μετά από μία διασκέδαση, ανέβαινα στο σπίτι μου με σκυμμένο το κεφάλι και αργό βήμα. Έλεγα πως αυτή η ζωή είναι βάναυση, είναι ανιαρή. Τότε σκέφτηκα να γίνω μοναχός, όμως πού και πώς δεν είχα ιδέα. Ήμουν Ρώσος εμιγκρέ-πρόσφυγας στη Γαλλία. Εκεί υπήρχαν πολλοί Ρώσοι, οι οποίοι ίδρυσαν το Θεολογικό Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου….

Στο Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου, όλοι μιλούσαν για Θεό, αλλά Θεό δεν είδα, ενώ όταν πήγα στο Άγιο Όρος, κανείς δεν μιλούσε για Θεό και όλα έδειχναν τον Θεό».

ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΣΤΟ ΕΣΣΕΞ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ

Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου στην περιοχή Έσσεξ της Ανατολικής Αγγλίας ιδρύθηκε το 1959 μ.Χ. από τον Όσιο Σωφρόνιο Σαχάρωφ. Είναι ένα μοναστήρι που αποτελεί πόλο έλξης για όλους τους ανά την οικουμένη Ορθόδοξους πιστούς και όχι μόνο.

Βρίσκεται στην περιοχή Tolleshunt Knights του Maldon στο Essex της Αγγλίας, κοντά στο Λονδίνο. Στο μοναστήρι υπάρχουν γύρω στις 15-20 μοναχές και ένας μικρότερος αριθμός μοναχών. Η Ιερά Μονή στο Έσσεξ οφείλει την σύστασή της στον γέροντα Σωφρόνιο Σαχάρωφ, ο οποίος ξεκίνησε τη μοναστική του ζωή από το Άγιον Όρος. Μετά από την αναχώρησή του από εκεί και την εγκατάστασή του στο Παρίσι, απεφάσισε να μείνει σε ένα ρώσικο γηροκομείο βοηθώντας τον εκεί Ιερέα. Το 1958 μ.Χ., ο γέροντας Σωφρόνιος απέκτησε μια συνοδεία έξι ατόμων που ποθούσαν να γίνουν και αυτοί μοναχοί και αποφασίζουν να αναχωρήσουν για το Έσσεξ. Την άνοιξη του 1959 μ.Χ., η νεοσύστατη μοναστική αδελφότητα του Τιμίου Προδρόμου συγκροτείται εκεί. Το μοναστήρι ανήκει απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο από το 1965 μ.Χ.

Η μονή έχει καταφέρει να προσελκύει Ορθοδόξους μοναχούς και μοναχές, αλλά και δόκιμους και λαϊκούς από όλες τις εθνικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, αποδεικνύοντας έτσι στην πράξη ότι η Ορθοδοξία είναι η πραγματικά «η μία Καθολική, Αποστολική και Οικουμενική» Εκκλησία. Η χαρακτηριστική και ίσως μοναδική ιδιαιτερότητα του μοναστηριού αυτού είναι το γεγονός ότι εκεί μονάζουν μοναχοί και μοναχές. Εκείνοι που δεν γνωρίζουν καλά την παράδοση της Εκκλησίας χαρακτηρίζουν το μοναστήρι «μικτό». Όμως, η σωστή ορολογία είναι «διπλό».

Απολυτίκιο

«Φιλοσοφίᾳ ἁγίᾳ τῆς Ἐκκλησίας Σωφρόνιε, καὶ τῇ πολιτείᾳ Σωτῆρος, Ἁγίων Πάντων συνείχεσο˙ ἀνατολῶν ἐμβιβασθεὶς πρὸς τὴν Δύσιν, θείᾳ νεύσει δίδως, Μοναχισμοῦ χρηστότητα θεοΰφαντον˙ ταῖς λάμψεσιν ἀστράπτων Θείου Παρακλήτου διέλυσας, ψηλαφητὸν σκότος ᾅδου, παντὶ ἐν κόσμῳ εὐχόμενος˙ νοῦν κεκρατηκὼς ἐν τῷ ᾅδῃ φαιδρῶς, καὶ Χριστοῦ ἀλήκτως ἐχόμενος, πατρὶ Σιλουανῷ σου, ὁμοῦ ἡμᾶς σωθῆναι εὔχεσθε».