Γιάννης Μόραλης: Ένας από τους κορυφαίους εικαστικούς καλλιτέχνες της Ελλάδος
Αριστοκρατικός, ευγενής, απλός και συνάμα πολύπλοκος, ένας αληθινός καλλιτέχνης που άφησε πίσω του σπουδαία παρακαταθήκη. Αυτός ήταν ο Γιάννης Μόραλης. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι για την εποχή του ήταν «κοσμογυρισμένος».
Γεννήθηκε στην Άρτα στις 23 Απριλίου 1916, όντας το δεύτερο από τα έξι παιδιά του Κωνσταντίνου και της Βασιλικής. Πριν καλά «κλείσει» τα 10, η οικογένειά του μετακομίζει στην Πρέβεζα, το 1922. Μόλις 5 χρόνια αργότερα εγκαθίστανται μόνιμα στην Αθήνα, στο Παγκράτι, και ο μικρός τότε Γιάννης Μόραλης ξεκινά να ασχολείται με την τέχνη.
Τα πρώτα χρόνια
Η αρχική ενασχόληση με τη ζωγραφική μάλλον ήταν πηγαία και η παρατήρηση της θείας του που ζωγράφιζε με λαδομπογιά, φαίνεται ότι αποτέλεσε το έναυσμα για ένα ενδιαφέρον που αργότερα θα γινόταν ανάγκη. Στην Αθήνα λοιπόν, ενώ στην αρχή παρακολουθούσε τα Σαββατοκύριακα ορισμένες παραδόσεις στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, σε ηλικία 15 ετών γίνεται δεκτός στο προπαρασκευαστικό τμήμα με καθηγητή τον Δημήτρη Γερανιώτη. Στενοί του φίλοι στα φοιτητικά χρόνια ήταν ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Χρήστος Καπράλος και ο Νίκος Νικολάου.
Μετά την αποφοίτηση, «ανοίγει τα φτερά» του για το εξωτερικό και συγκεκριμένα για τη Ρώμη, έχοντας εξασφαλίσει υποτροφία, αφού το ταλέντο του ήδη ήταν εμφανές. Ακολούθησε το Παρίσι και η επιστροφή του στην Ελλάδα.
Η αναγνώριση του έργου του μέσα από διακρίσεις και βραβεύσεις
Πριν ακόμη ολοκληρώσει τις σπουδές του, αρκετοί μιλούσαν για το έργο του. Η Νίνα Ρωκ τον «εισάγει» στο στούντιό της το 1933 ενώ από τότε ξεκίνησε να συμμετέχει σε διάφορες εκθέσεις, όπως στην Έκθεση Ελληνικής Χαρακτικής στο Κόζιτσε της Τσεχοσλοβακίας το 1936 ή στην Πανελλήνια Έκθεση Ζωγραφικής το 1940, οπότε και τιμήθηκε με βραβείο ζωγραφικής. Τότε, στα χρόνια της κατοχής, για να επιβιώσει ο Μόραλης δημιουργούσε πορτραίτα κατά παραγγελία.
Το 1947 επιστρέφει στα «πάτρια εδάφη» της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και εκλέγεται καθηγητής, όπου παραμένει μέχρι το 1983. Τότε, αποχωρεί με το «αξίωμα» του ομότιμου καθηγητή.
Ο Γιάννης Μόραλης δεν εφησύχασε ποτέ. Μαζί με άλλους εκπροσώπους της «γενιάς του ’30» ίδρυσε την καλλιτεχνική ομάδα «Αρμός» και ξεκίνησαν τις εκθέσεις. Το βιογραφικό του είναι γεμάτο με συμμετοχές, αναγνωρίσεις, βραβεύσεις, λόγους και ευχαριστήρια.
Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι το 1988 η Εθνική Πινακοθήκη διοργανώνει μια μεγάλη έκθεση προς τιμήν του, περιλαμβάνοντας αρκετά από τα έργα του.
Το 1965 του είχε απονεμηθεί το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικα και το 1999, το μετάλλιο του Ταξιάρχη της Τιμής, αφού αναγνωρίστηκε από την Ελλάδα η προσφορά του και το μεγαλείο του σαν καλλιτέχνης.
«Ο τελευταίος ευπατρίδης της ελληνικής ζωγραφικής»
Ο Μάνος Χατζιδάκις τον είχε χαρακτηρίσει ως τον «τελευταίο ευπατρίδη της ελληνικής ζωγραφικής», καθώς το έργο και η διδασκαλία του ενέπνευσαν και επηρέασαν γενιές.
Ο Γιάννης Μόραλης κατάφερε να συνδυάσει το μοντέρνο με το κλασικό, μιλώντας για την αγάπη και τον θάνατο, σε μια ταραγμένη μεταπολεμική Ελλάδα και τέχνη.
Το 1947 είχε παντρευτεί τη γλύπτρια Αγλαΐα Λυμπεράκη, με την οποία απέκτησε και τον γιο του, Κωνσταντίνο.
Ο Γιάννης Μόραλης φεύγει από τη ζωή στις 20 Δεκεμβρίου του 2009, στο σπίτι του στην Αθήνα.
