Ένα «ζωντανό» μουσείο υδροκίνησης στο Ανθοχώρι Μετσόβου

Στα 1100 μέτρα υψόμετρο, στους πρόποδες του Λάκμου, στην καρδιά της Πίνδου, δύο νέοι άνθρωποι, ο Γιάννης Γεωργίου και ο αδελφός του Γιώργος, κτίζουν το μέλλον τους μέσα από την παράδοση του τόπου τους.

Ώθηση για την απόφασή τους, αν και νέοι, να εγκαταλείψουν τα Γιάννενα, έδωσε η «δύναμη του νερού», που γνώρισαν μέσα από τα «παραμύθια» των παππούδων τους, για τις νεροτριβές και τα μαντάνια, στοιχεία της ζωής, άλλοτε, του κάθε χωριού .

Η πόρτα της μόνιμης εγκατάστασης στο χωριό των γονιών τους, το Ανθοχώρι Μετσόβου, άνοιξε για αυτούς όταν το 2018, με τη βοήθεια της Περιφέρειας Ηπείρου, συντηρήθηκαν και αναδείχθηκαν «τα μνημεία» Υδροκίνησης Ανθοχωρίου. Τότε, δημιουργήθηκε ένα «ζωντανό» Μουσείο.

Το υγρό στοιχείο, το νερό που ρέει άφθονο από τις βουνοκορφές στην Ήπειρο, έδωσε επί αιώνες λύσεις στην καθημερινότητα των Ηπειρωτών, οι οποίοι ζούσαν σε τόπο μέσα και πίσω από τα βουνά.

Στους νερόμυλους άλεθαν τα δημητριακά, στα μαντάνια και τις νεροτριβές έπλεναν ρούχα και χαλιά, με τα νεροπρίονα έκοβαν τους κορμούς των δένδρων. Τα χρόνια πέρασαν, οι άνθρωποι του τότε και η προβιομηχανική εποχή έγιναν παρελθόν. Όμως, τα έργα τους έμειναν ως παρακαταθήκη και για τους νεότερους.

Το Μουσείο Υδροκίνησης Ανθοχωρίου Μετσόβου είναι μοναδικό στην Ήπειρο και το μεγαλύτερο στην Ελλάδα. Απλώνεται σε έκταση που καλύπτει 8 στρέμματα.

Τα νερά της πηγής Βερλίγκα, η οποία βρίσκεται στο όρος Λάκμος, δίνουν κίνηση στη νεροτριβή, στο μύλο και το μαντάνι. Το συγκρότημα, όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιάννης Γεωργίου, χρονολογείται από το τέλος του 17ου αιώνα. Το έχτισαν με πέτρα και ξύλο Μετσοβίτες με μαστοριά.

Περιμετρικά του παραδοσιακού οικήματος, γεφυρώνουν το δύσβατο του εδάφους οι άλλοτε «δρόμοι εμπορίου». Πρόκειται για 5 πέτρινα γεφύρια, τα οποία, συντηρηθήκαν από την Περιφέρεια Ηπείρου, με τις οδηγίες και την έγκριση της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων.

Τα δύο αδέλφια τονίζουν πως η προσπάθειά τους αποτελεί ένα στοίχημα και μία πρόκληση, να «αναπνεύσει» και πάλι η προβιομηχανική εποχή στο Ανθοχώρι του 21ου αιώνα της τεχνολογίας, ως μία εναλλακτική πρόταση, στα μονοπάτια της ιστορικής μνήμης και της περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Ήδη, οι κάτοικοι από τα χωριά του Δήμου Μετσόβου, αλέθουν στον μύλο και πλένουν στην νεροτριβή. Για να τους διευκολύνουν, μάλιστα, πηγαίνουν οι ίδιοι με ένα φορτηγάκι για όλες τις παραγγελίες. Παράλληλα, το εγχείρημα θεωρούν πως έχει ακόμη ένα πλεονέκτημα για τον τόπο τους. Να βοηθήσει και την οικονομία του, μέσω της εκμετάλλευσης του χώρου ως τουριστικού αξιοθέατου.

«Είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα εκμετάλλευσης της υδάτινης ενέργειας. Είναι μνημείο της τεχνολογίας που αναπτύχθηκε άλλοτε, για να καλύψει τις αναγκαίες των ανθρώπων για τη διατροφή και την ένδυση. Σε αυτή την βάση κτίζουμε το αύριο», αναφέρουν με αισιοδοξία για το μέλλον.

Στο συγκρότημα λειτουργεί, επίσης, χώρος εστίασης προσφέροντας στους επισκέπτες καφέ, φαγητό, παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής. Είναι ένας χώρος αξιόλογος και για εκπαιδευτικές εκδρομές, ώστε οι μαθητές να γνωρίσουν τη δυναμική και την αξία της υδροκίνησης.

Παράλληλα με τη νεροτριβή και τον νερόμυλο, οι δύο νέοι επέκτειναν τις δραστηριότητές τους σε καλλιέργειες αρωματικών φυτών, τσαγιού του βουνού και ρίγανης.