Ο Μητροπολίτης Μαρωνείας Τιμόθεος (1954-1974) ως ιδρυτής των Εκκλησιαστικών Οικοτροφείων στο Νομό Ροδόπης
Γράφει ο Ιωάννης Ελ. Σιδηράς*
– Ιστορικά κείμενα του Μητροπολίτου Μαρωνείας και Κομοτηνής Τιμοθέου κατά την θεμελίωση των Εκκλησιαστικών Οικοτροφείων Αρρένων και Θηλέων στην πόλη της Κομοτηνής.
Εάν ο κάλαμος της γραφής του εκκλησιαστικού ιστορικού απεπειράτο να καταγράψει ένα όνομα εκκλησιαστικού ανδρός και Ιεράρχου, ο οποίος αυτοθυσιαστικώς ηνάλωσε την όλη ύπαρξή του στη διακονία του αμπελώνος του Κυρίου υπέρ της δόξης του ονόματος του Τρισαγίου Θεού, της Αγίας Εκκλησίας Του και φυσικά των ανθρώπων, δεν θα ήταν άλλο από το όνομα του αοιδίμου και μεγάλου Μητροπολίτου Μαρωνείας και Κομοτηνής Τιμοθέου Ματθαιάκη (1954-1974), επειδή καθ’ όλη την εκκλησιαστική αρχιερατική διακονία του στους κόλπους της Μητρός Εκκλησίας και δη στην ακριτική θρακώα γη της παλαιφάτου και ιστορικής Πατριαρχικής Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής δεν έδωσε «ύπνον τοις βλεφάροις αυτού και ανάπαυσιν τοις κροτάφοις» (Ψαλμ. 131,5), προκειμένου να κενωθεί αγαπητικώς, λόγοις και έργοις, για να ευαρεστήσει τον Θεό και τους ανθρώπους ως αληθής -και ουχί ψευδεπιγράφως- Επίσκοπος και πνευματικός Πατήρ και «τα πάντα τοις πάσι» γενόμενος άνευ ιδιοτέλειας, τυχοδιωκτισμού και καιροσκοπισμού.
Το πολύπλευρο και πολυσχιδές, απαράμιλλο και ανυπέρβλητο, πρωτοποριακό και ρηξικέλευθο, όντως τιτάνιο και πελάγιο, εκκλησιαστικό, πνευματικό, φιλανθρωπικό, κοινωνικό, φιλεκπαιδευτικό και εν γένει ποιμαντικό έργο του αοιδίμου και μεγάλου εν Ιεράρχαις, Μητροπολίτου Μαρωνείας και Κομοτηνής Τιμοθέου, το οποίο συνετελέσθη υπό δυσχερέστατες οικονομικές συνθήκες, στην πόλη της Κομοτηνής και σε όλες -έως και τις πλέον απομακρυσμένες- ενορίες των μικρών χωρίων του Νομού Ροδόπης, καίτοι παρήλθαν πολλές δεκαετίες τόσο από την εν έτει 1974 μετάθεσή του στην τότε αρτισυσταθείσα Ιερά Μητρόπολη Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας (1974-1992), όσο και από την εις Κύριον ειρηνική εκδημία του παραμένει απτό και ορατό εν κτιρίοις και οικοδομαίς, εν Εκκλησίαις και Μοναίς, κυρίως όμως ζωντανό στη μνήμη και ανεξίτηλα χαραγμένο στις καρδίες των Ορθοδόξων Χριστιανών κατοίκων του Νομού Ροδόπης.
Παροιμιώδης υπήρξε η δι’ έργων αληθούς αγάπης επισκοπική πατρική μέριμνα, στοργή και φροντίδα του Μητροπολίτου Μαρωνείας Τιμοθέου για την νεότητα και δη για τους πτωχούς νέους και νέες των μικρών και μεγάλων χωρίων της ακριτικής εκκλησιαστικής επαρχίας του, οι οποίοι επιθυμούσαν διακαώς να συνεχίσουν την φοίτησή τους στα εκπαιδευτήρια της δευτεροβαθμίου εκπαιδεύσεως της Πόλεως της Κομοτηνής και της Κωμοπόλεως των Σαπών, αλλά όχι μόνο δεν διέθεταν την οικονομική ευχέρεια ούτε καν για τα μεταφορικά μέσα και πολύ περισσότερο βέβαια για ενοικίαση καταλύματος, αλλά και όσες οικογένειες ευρίσκοντο σε καλύτερη οικονομική κατάσταση και με οδυνηρές στερήσεις είχαν την διάθεση να καταβάλουν τα χρήματα για ενοικίαση δωματίου ώστε τα παιδιά τους να διαμένουν στην Κομοτηνή για την φοίτησή τους, εντούτοις δεν υπήρχαν τα από πάσης απόψεως κατάλληλα καταλύματα για τους εφήβους μαθητές και δη τις μαθήτριες.
Για την άμεση αντιμετώπιση της όλης αυτής καταστάσεως ο φιλοπρόοδος και φιλεκπαιδευτικής διαθέσεως και προαιρέσεως Μητροπολίτης Μαρωνείας Τιμόθεος, αφού ευρέθησαν οι φιλοπάτριδες και φιλοπρόοδοι μεγάλοι Κομοτηναίοι ευεργέτες, απεφάσισε την ίδρυση δύο εκκλησιαστικών οικοτροφείων, Αρρένων και Θηλέων, στην πόλη της Κομοτηνής για τους μαθητές και μαθήτριες των εκτός της πόλεως ενοριών της εκκλησιαστικής επαρχίας του, προκειμένου να σιτίζονται και να διαμένουν αξιοπρεπώς συνεχίζοντας απρόσκοπτα την φοίτησή τους στα δευτεροβαθμίου εκπαιδεύσεως σχολικά εκπαιδευτήρια της Πόλεως. Ιδιαιτέρως χαρακτηριστικά και συγκινητικά είναι τα όσα γράφει σχετικώς, ένεκα τιμής και ευγνωμοσύνης, προς τον αοίδιμο Μητροπολίτη Μαρωνείας Τιμόθεο, ο κατά πνεύμα υιός αυτού, Κομοτηναίος στην καταγωγή, αοίδιμος στενός συνεργάτης αυτού, Αρχιμανδρίτης Γεννάδιος Μουχταράκης, ο οποίος ευεργετηθείς πολλαπλώς και παντοειδώς παιδιόθεν υπό του Μαρωνείας Τιμοθέου, αναφέρει ότι: «Ο Νομός Ροδόπης είναι ακριτικός και κατά την διάρκειαν της Ποιμαντορίας του Σεβασμιωτάτου εις τον εν λόγω Νομόν ελειτούργουν μόνον τρία Γυμνάσια, δύο εις την Κομοτηνήν, Αρρένων και Θηλέων, και εν εις την Κωμόπολιν των Σαππών μικτόν. Αι συγκοινωνίαι ήσαν τότε ελάχισται και η ταλαιπωρία διά τα παιδιά της υπαίθρου που ήθελον να συνεχίσουν σπουδάς εις τα γυμνάσια των δύο αυτών πόλεων μετά την στοιχειώδη εκπαίδευσιν, ήτο πολύ μεγάλη.
Πολλά παιδιά, είτε πεζή, είτε με διάφορα άλλα μέσα (ποδήλατα, ζώα, άμαξαι) εταλαιπωρούντο καθημερινώς και μάλιστα όταν αι καιρικαί συνθήκαι ήσαν ακατάλληλοι (βροχή-ψύχος-χιόνι), ως συμβαίνει συνήθως εις την Β. Ελλάδα, δεν ηδύναντο να παρακολουθήσουν συχνά τα μαθήματά των. Άλλα δε έμενον με ενοίκιον εις όχι κατάλληλα οικήματα (χωρίς θέρμανσιν, λουτρόν, κλπ), οπότε η ταλαιπωρία των ήτο μεγάλη και πολλά, ως εκ τούτου, ηναγκάζοντο να εγκαταλείψουν τας σπουδάς των.
Μέλημα και όνειρον του Σεβασμιωτάτου ήτο το πώς θα ηδύνατο να απαλείψη αυτάς τας αντιξοότητας, ώστε να δυνηθούν να μορφωθούν όσον το δυνατόν περισσότερα ελληνόπουλα, διά να προσφέρουν εν συνεχεία τας υπηρεσίας των εις την κοινωνίαν και την Πατρίδα.
Τα οικονομικά της Ιεράς Μητροπόλεως ήσαν τότε πολύ πενιχρά, σημειωτέον ότι εδυσκολεύετο να πληρώση ακόμη και τους μισθούς των υπαλλήλων της, οι οποίοι αμείβοντο, προς τιμήν των, δια μικρού επιδόματος, και ως εκ τούτου δεν είχε ο Δεσπότης την δυνατότητα να ανεγείρη Οικοτροφεία διά τον ιερόν αυτόν σκοπόν.
Αλλά ο Μέγας Θεός, ο οποίος έρχεται πάντοτε Αρωγός εις την αγαθήν θέλησιν και επιθυμίαν των ανθρώπων, ευδόκησε θαυματουργικώς να κατορθώση ο Δεσπότης εκ του μηδενός, τα ακατόρθωτα. Διότι διέθεσε ευνοϊκώς εις τας εκκλήσεις του Σεβασμιωτάτου τας καρδίας δύο ευπόρων πολιτών της Κομοτηνής, των αειμνήστων Δημητρίου Τριαρίδη και Ιωακείμ Ιωακειμίδη, και έτσι το όνειρον του Ποιμενάρχου να βοηθήση την σπουδάζουσαν νεότητα αρχίζει να λαμβάνη σάρκα και οστά».
Ένεκα ιστορικής ακριβείας δέον να αναφερθεί ότι το πρώτο Εκκλησιαστικό Οικοτροφείο Αρρένων της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής εστεγάσθη επί παλαιού γωνιαίου οικήματος, το οποίο ευρίσκετο επί των οδών Σισμάνογλου και Ζυμβρακάκη, όπου σήμερα λειτουργεί ο Βρεφονηπιακός Σταθμός της Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής «Η Αγία Αικατερίνη», και ελειτούργησε κατά το έτος 1956-1957, αφού προηγουμένως ο Μητροπολίτης Μαρωνείας Τιμόθεος με άοκνες και συνεχείς ενέργειες επέτυχε να παραχωρηθεί υπό του Υπουργείου Κοινωνικής Προνοίας το συγκεκριμένο κτίριο στην Ιερά Μητρόπολη Μαρωνείας και αργότερα να περιέλθει στην κυριότητα του Γενικού Φιλοπτώχου Ταμείου της Μητροπόλεως. Το εν λόγω Οικοτροφείο Αρρένων ελειτούργησε επί μία ολόκληρη οκταετία, ήτοι μέχρι το 1964, και φιλοξένησε περί τους 375 απόρους Γυμνασιόπαιδες. Κατά δε το σχολικό έτος 1964-1965 μετεστεγάσθη προσωρινώς σε άλλο ιδιωτικό οίκημα επί ενοικίω, επειδή το αρχικό παλαιό κτίριο κατεδαφίσθη για τις ανάγκες ανεγέρσεως του νέου κτιρίου του Εκκλησιαστικού Οικοτροφείου Θηλέων.
Όταν λοιπόν ο φιλοπρόοδος και φιλόπατρις εύπορος Κομοτηναίος επιχειρηματίας Ιωακείμ Ιωακειμίδης προσέφερε ως δωρεά ένα αξιοσημείωτο χρηματικό ποσό, άρχισε η ανέγερση του νέου κτιρίου του Εκκλησιαστικού Οικοτροφείου Αρρένων στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού της Του Θεού Σοφίας Κομοτηνής, όπου σήμερα λειτουργεί ο επ’ ονόματι του «Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού» Βρεφονηπιακός Σταθμός της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής. Επειδή όμως τα χρήματα της δωρεάς ήταν αρκετά μόνο για τον οικοδομικό σκελετό του κτιρίου, ο Μητροπολίτης Μαρωνείας Τιμόθεος ηνάλωσε την όλη ύπαρξή του και ανεζήτησε νυχθημερόν τα επιπλέον αναγκαία χρήματα για την ολοκλήρωση του έργου απευθυνόμενος με συνεχείς παραστάσεις σε Υπουργούς, επωνύμους και ολιγότερο γνωστούς φίλους του, οπότε και επέτυχε την πλήρη ολοκλήρωση της ανεγέρσεως του οικοδομήματος στο οποίο έκτοτε εστεγάζοντο περί τους 80 μαθητές των χωριών της εκκλησιαστικής επαρχίας του και ένας εκ των διατελεσάντων Διευθυντών του Οικοτροφείου αυτού υπήρξε και ο τότε Ιεροκήρυξ της Μητροπόλεως Μαρωνείας, Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Ρουμελιώτης, ο μετέπειτα Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής Δαμασκηνός ο Α΄ (1974-2012). Άξιο μνείας είναι το γεγονός ότι ο Μητροπολίτης Τιμόθεος ένεκα τιμής ονόμασε το νέο Οικοτροφείο Αρρένων εκ του ονόματος των δωρητών ως «Ιωακειμίδιον Ευαγές Ίδρυμα».
Στο παρόν ιστορικό κείμενό μας δημοσιεύουμε τόσο την υπό του αοιδίμου Μητοπολίτου Μαρωνείας Τιμοθέου συνταχθείσα και εκφωνηθείσα επί τη καταθέσει του θεμελίου λίθου ανεγέρσεως του οικοδομήματος ευχή, όσο και τον εκφωνηθέντα υπό του ιδίου σχετικό λόγο του κατά την τελετή καταθέσεως του θεμελίου λίθου, η οποία έλαβε χώρα στις 14 Μαΐου 1964, ημέρα της τοπικής εθνικής επετείου επί τη απελευθερώσει και ενσωματώσει της Δυτικής Θράκης (14 Μαΐου 1920), στην εθνική επικράτεια της Ελλάδος.
Στον τελεσθέντα Αγιασμό υπό του Μαρωνείας Τιμοθέου επί της θεμελιώσει του Οικοτροφείου Αρρένων, ανεγνώσθη η κάτωθι ειδική ευχή: «Επάκουσον ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ, η Σοφία Του θεού η ανείκαστος, ο Λόγος του Πατρός ο Προαιώνιος, η Πηγή της σοφίας και της γνώσεως. Έπιδε εφ’ ημάς και επί έργα των χειρών ημών, ο Κτίστης και Δημιουργός των απάντων, ο στερεώσας τους ουρανούς εν συνέσει και την γην θεμελιώσας επί την ασφάλειαν αυτής.
Εν τω Σω ονόματι σήμερον θεμέλιον τίθεμεν και την σην δύναμιν προς στερέωσιν αυτού αιτούμεθα. Ου γαρ επί την άμμον τον κόπον ημών κτίζομεν, αλλ’ επί Σε, την άσειστον πέτραν, θεμελιούμεν. Μνήσθητι Κύριε, του κόπου της αγάπης των κτητόρων και ευεργετών του παρόντος Ευαγούς της Εκκλησίας ιδρύματος, τους ελομένους εν τω κράτει της ισχύος Σου εγείραι οίκον εις κατοικίαν απόρων μαθητών και μη επιλάθου της αυτών επιποθήσεως και του ζήλου υπέρ της Εκκλησίας και της σπουδαζούσης νεότητος. Έδρασον το της αγάπης αγαθοεργόν τούτο κατάστημα επί την στερεάν πέτραν και ταχέως άγαγε τα έργα ημών εις αίσιον πέρας, ότι ουκ εν πυρί και μαχαίρα η κατάσχεσις ημών, αλλ’ εν τιμίω ιδρώτι και εν προστασία έργων αγαθών και κοινωφελών. Αύτη η μερίς της κληρονομίας ημών εις αιώνα αιώνος.
Συ γαρ ει ο δοτήρ παντός αγαθού και Σοι την δόξαν και ευχαριστίαν αναπέμπομεν συν τω Ανάρχω Σου Πατρί και τω Παναγίω και Αγαθώ και Ζωοποιώ Σου Πνεύματι, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».
Στη συνέχεια ο Μητροπολίτης Μαρωνείας Τιμόθεος κατά την επί τη καταθέσει του θεμελίου λίθου του Οικοτροφείου Αρρένων τελετή εξεφώνησε ενώπιον των τοπικών Αρχών, του Ιερού Κλήρου και πλήθους λαού τον ακόλουθο συγκινητικό λόγο, ο οποίος έχει ως εξής: «Με την βοήθειαν του Θεού εθεμελιώσαμεν σήμερον νέον ευαγές Ίδρυμα, μέλλον να στολίση την πόλιν και να εξυπηρετήση την μαθητιώσαν νεολαίαν της Επαρχίας μας.
Η Εκκλησία, συνεπής προς την αρχαίαν Χριστιανικήν συνήθειαν και παράδοσιν, όπως ο Ναός είναι ο άξων πάσης πνευματικής, μορφωτικής, φιλανθρωπικής και κοινωνικής ζωής, διέθεσε το τμήμα τούτο του εκκλησιαστικού οικοπέδου προς ανέγερσιν του Εκκλησιαστικού Οικοτροφείου Αρρένων, ούτως ώστε να καλύψη ζωτικήν ανάγκην της Επαρχίας και να εξυπηρετήση σημαντικώς τους εις το Γυμνάσιον σπουδάζοντας Ελληνόπαιδας της υπαίθρου.
Το έργον τούτον απέσπασεν εκ των πρώτων την προσοχήν ημών από της εγκαταστάσεως ημών εις την Ιεράν ταύτην Μητρόπολιν. Η σοβαρά όμως έλλειψις καταλλήλου οικοδομήματος παρακώλυσε την πραγματοποίησίν του, μέχρις ου, κατόπιν πολλών προσπαθειών, τη συνδρομή της Νομαρχίας και του Κέντρου Κοινωνικής Προνοίας, παρεχωρήθη υπό του Δημοσίου εις το Γενικόν Φιλόπτωχον Ταμείον της Ιεράς Μητροπόλεως το επί της οδού Σισμάνογλου και Ζυμβρακάκη παλαιόν ακίνητον, εις το οποίον εστεγάσθη το ιδρυθέν παρ’ ημών το έτος 1956 Εκκλησιαστικόν Οικοτροφείον.
Δυστυχώς το εν λόγον κτίριον είναι παλαιωμένον και ακατάλληλον προς εγκαταβίωσιν μεγάλου αριθμού μαθητών, λόγω στενότητος χώρου, αλλά και από απόψεως όρων υγιεινής. Ένεκα τούτου η Εφορία του Ιδρύματος ηναγκάσθη να περιορίση κατά το τρέχον σχολικόν έτος τον αριθμόν των οικοτρόφων από 50 εις το ήμισυ. Εν τούτοις σοβαρός αριθμός μαθητών της υπαίθρου υποχρεούται να διαβιοί υπό αθλίας συνθήκας μακράν της αμέσου εποπτείας των γονέων, υποκείμενος εις πλείστους κινδύνους.
Προς ικανοποίησιν των αυξανομένων κατ’ έτος αναγκών και της πληθώρας των αιτήσεων πολλών γονέων, επιθυμούντων να εμπιστευθώσι τα τέκνα των εις τας χείρας της Εκκλησίας, απεβλέψαμεν εις την ίδρυσιν νέου Οικοτροφείου, διά το οποίον δεν υπήρχον δυστυχώς οικονομικοί πόροι.
Ευτυχώς διά την Επαρχίαν και διά την νεολαίαν, ο Θεός εφώτισε τον εκλεκτόν και θεοσεβή συμπολίτην και λίαν ημίν αγαπητόν φίλον και συνεγάτην κ. Ιωακείμ Ιωακειμίδην και τους φερέλπιδας και ανταξίους υιούς του Κυριάκον και Νικόλαον Ιωακειμίδην, όπως προθυμοποιηθούν και αναλάβουν εξ ολοκλήρου τας εις εξακοσίας χιλιάδας περίπου δραχμάς προϋπολογιζομένας δαπάνας της ανεγέρσεως εις τον χώρον τούτον διωρόφου κτιρίου, την μελέτην του οποίου εξεπόνησεν ο διακεκριμένος Π. Μηχανικός και Προϊστάμενος των Τεχνικών Υπηρεσιών κ. Κ. Παυλίδης.
Κατ’ αυτόν τον τρόπον εν ωραίον όνειρον γίνεται ήδη πραγματικότης, χάρις εις την πολύτιμον και γενναίαν χειρονομίαν των ευγενών δωρητών, οι οποίοι, ως καλοί οικονόμοι των εις αυτούς χορηγηθέντων παρά Θεού αγαθών, αντί να θησαυρίζωσι θησαυρούς επί της γης δι’ εαυτούς, διοχετεύουσι τα περισσεύματα του τιμίου μόχθου των εις την διακονίαν του πνεύματος και της αγάπης.
Το υπό ανέγερσιν Ευαγές Ίδρυμα, δυνάμεως 100 περίπου οικοτρόφων, θα παρέχη δωρεάν περίθαλψιν και διαπαιδαγώγησιν της Εκκλησίας.
Το Πνευματικόν τούτο Ίδρυμα έχει το προσόν να αναγείρεται εις ανοικτόν ορίζοντα και υγιεινόν περιβάλλον, υπό την σκιάν και εντός του περιβόλου του Ιερού Ναού της Του Θεού Σοφίας, εις μκράν απόστασιν από του Γυμνασίου Αρρένων, παραπλεύρως δε του Σταδίου της πόλεως.
Κατά την εύσημον ταύτην ώρα, εν ευχαριστία πολλή προς τον Δομήτορα παντός αγαθού, του Οποίου την δύναμιν και την ευλογίαν επεκαλέσθημεν διά την αισίαν αποπεράτωσιν και ολοκλήρωσιν του αρξαμένου κοινωφελούς έργου, δράττομαι της ευκαιρίας να εκφράσω και δημοσία τας θερμοτάτας ευχαριστίας μου και την ευαρέσκειαν της Εκκλησίας, ως και την ευγνωμοσύνην της σπουδαζούσης νεολαίας, προς τους νέους τούτους μεγάλους Ευεργέτας της πόλεως και της Επαρχίας ημών, την Οικογένειαν Ιωακείμ Ιωακειμίδου και Υιών, διά του ονόματος των οποίων θα επονομασθή το Οικοτροφείον τούτο «Ιωακειμίδειον Ευαγές Ίδρυμα».
Ευχόμεθα, όπως κύριος ανταμείβη πλουσίως τους ιδρυτάς του Οικοτροφείου μας και το παράδειγμα των εύρη και άλλους μιμητάς, διότι και άλλα πολλά ημπορούν και οφείλουν να γίνουν εις την πόλιν μας.
Ευχαριστούμεν θερμώς τον κ. εκπρόσωπον του Υπουργού Β. Ελλάδος, τους κ.κ. Βουλευτάς, τον Σωματάρχην Γ΄ Σ.Σ., τον κ. Νομάρχην, τον κ. Δήμαρχον και τους λοιπούς εκπροσώπους των Αρχών, διότι ετίμησαν διά της παρουσίας των την σεμνήν ταύτην τελετήν, συμπαριστάμενοι μετά ζωηρού ενδιαφέροντος εις την προσπάθειαν ταύτην.
Ωσαύτως ευχαριστούμεν τον Ιερόν Κλήρον και τον ευσεβή λαόν, και τους Προέδρους των Κοινοτήτων, διά την πρόθυμον ανταπόκρισίν των εις την πρόσκλησίν μας.
Ευχηθώμεν, όπως συντόμως ευρεθώμεν εις την ευχάριστον θέσιν να θεμελιώσωμεν και άλλα Φιλάνθρωπα Ιδρύματα, τόσον εν Κομοτηνή, όσον και εν τη Επαρχία».
Η ανύστακτος και άοκνος μέριμνα του Μητροπολίτου Μαρωνείας Τιμοθεόυ συγχρόνως εξεδηλώθη εμπράκτως για την ανέγερση κατάλληλου οικοδομήματος στο οποίο θα εστεγάζετο και το Εκκλησιαστικό Οικοτροφείο Θηλέων. Προς τον σκοπό τούτο κατεδαφίσθη το παλαιό κτίριο επί των οδών Σισμάνογλου και Ζυμβρακάκη, το οποίο επί οκταετίαν εστέγασε το Οικοτροφείο Αρρένων, και ετέθη σε εφαρμογή το σχέδιο του μεγαλόπνοος και οραματιστού Μητροπολίτου Τιμοθέου, όπως ο ίδιος έγραφε, «προς περίθαλψιν των εκ της υπαίθρου ερχομένων διά γυμνασιακάς σπουδάς εις την πόλιν απόρων μαθητριών, διά τας οποίας οι κίνδυνοι είναι προφανείς και το καθήκον της Εκκλησίας απέναντι τούτων επίσης επιβεβλημένον, απεφασίσαμεν την ανέγερσιν και Οικοτροφείου θηλέων επί του οικοπέδου του κατεδαφισθέντος ακινήτου».
Αρωγός και ευεργέτης της όλης προσπάθειας του Μητροπολιτου Μαρωνείας Τιμοθέου για την ανέγερση του νέου εκκλησιαστικού Οικοτροφείου θηλέων υπήρξε ο οικονομικά εύπορος κομοτηναίος Δημήτριος Τριαρίδης, ο οποίος προσέφερε το χρηματικό ποσό των 100.000 δραχμών. Ο θεμέλιος λίθος κατετέθη κατά την επίσημη άφιξη των νέων τότε Βασιλέων των Ελλήνων Κωνσταντίνου και Άννης-Μαρίας στην Κομοτηνή, η οποία έλαβε χώρα την 20η Οκτωβρίου 1964, αλλά η ολοκλήρωση του όλου οικοδομήματος επετεύχθη εν συνεχεία με τις άοκνες και όντως αιματηρές εργώδεις προσπάθειες του Μητροπολίτου Τιμοθέου, και προς τούτο καθοριστικής σημασίας υπήρξε η αρωγή του τότε Υπουργού Οικονομικών Κωνσταντίνου Μητσοτάκη διά της γενναίας οικονομικής επιχορηγήσεώς του, οπότε εντός ολίγου χρόνου το Οικοτροφείο Θηλέων άρχισε να λειτουργεί και να φιλοξενεί περί τις 90 μαθήτριες. Ο Μητροπολίτης Τιμόθεος αφιέρωσε το λεγόμενο «Τριαρίδειον» Εκκλησιαστικό Οικοτροφείο Θηλέων επ’ ονόματι της Αγίας Αικατερίνης, όπου σήμερα λειτουργεί ο δεύτερος βρεφονηπιακός Σταθμός της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής.
Χάριν της ιστορικής πληρότητος των ως άνω γραφέντων δημοσιεύουμε στο παρόν ιστορικό κείμενό μας τόσο την ποιηθείσα υπό του αοιδίμου Μητροπολίτου Μαρωνείας Τιμοθέου ειδική ευχή, η οποία ανεγνώσθη κατά την τέλεση του Αγιασμού επί τη καταθέσει του πρώτου θεμελίου λίθου, όσο και τον λόγο του Ιεράρχου διά του οποίου προσεφώνησε την Βασίλισσα Άννα – Μαρία, η οποία κατέθεσε το θεμέλιο λίθο του οικοδομήματος.
Η επίκαιρη ειδική ευχή, η οποία ανεγνώσθη υπό του Μαρωνείας Τιμοθέου είναι η κάτωθι: «Επάκουσον ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ, η Σοφία του Θεού η ανείκαστος, ο Λόγος του Πατρός ο προαιώνιος, η Πηγή της Σοφίας και της γνώσεως. Έπιδε εφ’ ημάς και επί τα έργα των χειρών ημών, ο κτίστης και Δημιουργός των απάντων, ο στερεώσας τους ουρανούς εν συνέσει και την γην θεμελιώσας επί την ασφάλειαν αυτής.
Εν τω Σω ονόματι σήμεον θεμέλιον τίθεμεν και την σην δύναμιν προς στερέωσιν αυτού αιτούμεθα. Ου γαρ επί την άμμον τον κόπον ημών κτίζομεν, αλλ’ επί Σε, την άσειστον πέτραν, θεμελιούμεν. Τον Βασιλέα ημών Κωνσταντίνον και την Βασίλισσαν ημών Άνναν-Μαρίαν στερέωσον. Μνήσθητι Κύριε των Ευεργετών του θεμελιουμένου ώδε Οίκου απόρων κορασίδων. Έδρασον τον αγαθοεργόν και ιερόν τούτον Παρθενώνα της Εκκλησίας επί την στερεάν πέτραν και ταχέως άγαγε τα έργα ημών εις αίσιον πέρας, ότι ουκ εν πυρί και μαχαίρα η κατάσχεσις ημών, αλλ’ εν τιμίω ιδρώτι και εν προστασία έργων αγαθών και κοινωφελών. Αύτη η μερίς της κληρονομίας ημών εις αιώνα αιώνος.
Συ γαρ ο δοτήρ παντός αγαθού και Σοι την δόξαν και ευχαριστίαν αναπέμπομεν συν τω Πατρί και τω Αγίω Πνεύματι, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».
Ιστορικής σημασίας για την τοπική εκκλησιαστική και εν γένει ιστορία της Κομοτηνής είναι και ο προσφωνητήριος λόγος του Μητροπολίτου Μαρωνείας Τιμόθεος προς την Βασίλισσα Άννα-Μαρία, ο οποίος έχει ως ακολούθως: «Μεγαλειοτάτη,
Το κτίριον, το οποίον η Υμετέρα Μεγαλειότης ηυδόκησε να θεμελιώση κατά την στιγμήν ταύτην, μέλλει να στεγάση εις τους δύο αυτούς ορόφους πτωχάς μαθητρίας, ερχομένας ενταύθα εκ της υπαίθρου διά γυμνασιακάς σπουδάς. Εις την θέσιν ταύτην υπήρχε παλαιά οικοδομή, την οποίαν παρεχώρησε το Υπουργείον Κοινωνικής Προνοίας εις το Γενικόν Φιλόπτωχον Ταμείον της Ιεράς Μητροπόλεως προς στέγασιν Εκκλησιαστικού Μαθητικού Οικοτροφείου.
Η Ιερά ημών Μητρόπολις, επεκτείνουσα την φροντίδα αυτής υπέρ της μαθητιώσης νεολαίας, ίδρυσε το 1956 Εκκλησιαστικόν ΟΙκοτροφείον Αρρένων, το οποίον, στεγασθέν εντός του παραχωρηθέντος παλαιού ακινήτου, ελειτούργησε κανονικώς επί οκτώ συναπτά έτη. Το εν λόγω Οικοτροφείον μετεστεγάσθη προσωρινώς επί ενοικίω κατά το τρέχον σχολ. έτος και μέχρις αποπερατώσεως του θεμελιωθέντος προ πενταμήνου και ανεγειρομένου παρά τον Ιερόν Ναόν της Του Θεού Σοφίας, δαπάναις του συμπολίτου κ. Ιωακείμ Ιωακειμίδου και υιών, νέου διωρόφου Οικοτροφείου Αρρένων. Διά της ανεγέρσεως του Οικοτροφείου Θηλέων, με προοπτικήν και τρίτου ορόφου προς στέγασιν ορφανών κορασίδων, καλύπτεται μία σοβαρωτάτη ανάγκη, δοθέντος ότι εν αυτώ θα ευρίσκουν φιλόξενον στέγην, περίθαλψιν, επίβλεψιν και προστασίαν πτωχά κορίτσια της υπαίθρου.
Διά την ανέγερσιν του Οικοτροφείου τούτου προσεφέρθη λίαν ευγενώς έτερος συμπολίτης, ο αείμνηστος Δημήτριος Τριαρίδης, ο οποίος διέθεσε το ποσόν των 100.000 δραχμών. Η ευγενής αύτη δωρεά ενεθάρρυνεν ημάς, ίνα επιληφθώμεν αμέσως της ανεγέρσεως και τούτου. Και ο Θεός βοηθός! Και πράγματι εβοήθησεν ο Θεός και εύρεν απήχησιν η έκκλησις ημών προς τον Εξοχώτατον επί των Οικονομικών Υπουργόν κ. Κωνσταντίνον Μητσοτάκην, ο οποίος, εκδηλών εμπράκτως το ενδιαφέρον της Κυβερνήσεως δι΄ έργα κοινωφελή και υπέρ της Ακριτικής ημών Επαρχίας, εχορήγησε γενναίαν οικονομική ενίσχυσιν εκ δραχ. 330.000, καλύπτων ούτω το υπόλοιπον ύψος της προϋπολογισθείσης δαπάνης.
Ευγνώμονα μνείαν ποιούμεθα αμφοτέρων των ανωτέρω Ευεργετών του Ευαγούς ημών Ιδρύματος, ευχόμεθα πλουσίαν την άνωθεν ανταμοιβήν.
Συγχαίρομεν ωσαύτως τον εκπονήσαντα την μελέτην εκλεκτόν Π. Μηχανικόν κ. Μάριον Σοφιανόν και ευχαριστούμεν ιδιαιτέρως τον Βουλευτήν Ροδόπης κ. Σταύρον Γουδελήν διά την πολύτιμον συμπαράστασίν του προς εξασφάλισιν της γενομένης υπό του Υπουργείου δωρεάς.
Μεγαλειοτάτη,
Είναι δι’ ημάς εξαιρετική η τιμή, διότι η Υμετέρα Μεγαλειότης, κατά την αρχήν της ανά την ευγενή και φιλόξενον ημών χώραν περιοδείας Αυτής και την ευλογημένην απαρχήν της κοινωνικής και φιλανθρωπικής Αυτής δράσεως, ηυδόκησε να καταθέση, επ’ ευκαιρία της επισκέψεως Αυτής εις την πόλιν μας μετά του λαοφιλήτου Βασιλέως Κωνσταντίνου, τον θεμέλιον λίθο του ημετέρου Οικοτροφείου Θηλέων. Είθε να θεμελιωθή τούτο επί της ασφαλούς και αρραγούς πέτρας, η οποία είναι ο Χριστός και διά των ευλογιών Αυτού ταχέως υψωθή και αποπερατωθή, προς εξωραϊσμόν της ιστορικής ταύτης πόλεως και προς χάριν της φερέλπιδος νεολαίας».
Τα δύο ως άνω ιδρυθέντα υπό του Μητροπολίτου Μαρωνείας Τιμοθέου και επί μακρά σειρά ετών λειτουργήσαντα Εκκλησιαστικά Οικοτροφεία Αρρένων και Θηλέων, επί της αρχιερατείας του αοιδίμου Μητροπολίτου Μαρωνείας και Κομοτηνής Δαμασκηνού Α΄ (1974-2012) καταργήθηκαν και στα ήδη υφιστάμενα οικοδομήματα εστεγάσθησαν οι δύο Βρεφονηπιακοί Σταθμοί της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής, οι οποίοι λειτουργούν απρόσκοπτα μέχρι και σήμερα.
Άξιο ιδιαιτέρας μνείας είναι το γεγονός ότι η υπέρ της νεολαίας της εκκλησιαστικής επαρχίας της Μητροπόλεως Μαρωνείας ανύστακτη και συνεχής φιλόστοργη μέριμνα του Μαρωνείας Τιμοθέου εξεδηλώθη και για τους μαθητές της επαρχίας Σαπών όπου ανήγειρε και ίδρυσε επί εκκλησιαστικού οικοπέδου το νέο Οικοτροφείο Αρρένων για την λυσιτελή αντιμετώπιση του φλέγοντος ζητήματος της διαμονής των μαθητών, οι οποίοι προήρχοντο από τα πολλά ορεινά χωριά της επαρχίας Σαπών και επιθυμούσαν να φοιτήσουν στο εκεί Γυμνάσιο. Το Εκκλησιαστικό Οικοτροφείο Σαπών «Ο Μέγας Βασίλειος» ελειτούργησε λίαν επιτυχώς και κατ’ έτος φιλοξενούσε περί τους 50 μαθητές. Κατά τα μετά την μετάθεση του Μητροπολίτου Μαρωνείας Τιμοθέου έτη στην αρτισυσταθείσα Ιερά Μητρόπολη Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας, κατηργήθη το Οικοτροφείο Αρρένων Σαπών και στο αυτό οικοδόμημα εστεγάσθη η ΛΑΦ Σαπών.
Εξ αφορμής της ως άνω ιστορικής υπομνήσεως ότι κατά μήνα Οκτώβριο του έτους 1964 επεσκέφθη επισήμως το Βασιλικό ζεύγος της Ελλάδος την πόλη της Κομοτηνής και η Βασίλισσα Άννα-Μαρία έθεσε τον θεμέλιο λίθο του Εκκλησιαστικό Οικοτροφείο Θηλέων, δημοσιεύουμε ένεκα ιστορικής μνήμης τον θεσπέσιο προσφωνητήριο λόγο του αοιδίμου Μητροπολίτου Μαρωνείας Τιμοθέου προς τους Βασιλείς των Ελλήνων, τον οποίο εξεφώνησε ενώπιον αυτών στον Μητροπολιτικό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κομοτηνής, όπου εψάλη προς τιμήν των επίσημη Δοξολογία και έχει ως εξής: «Μεγαλειότατοι Βασιλείς,
Με ειλικρινή αισθήματα ανυποκρίτου χαράς και βαθείας αφοσιώσεως Σας υποδεχόμαστε σήμερον εις την πόλιν μας και δοξολογίαν αναπέμπομεν προς τον εν Ουρανοίς Βασιλέα κατά την εύσημον ταύτην ώραν.
Και είναι δεδικαιολογημένη η αγαλλίασις, την οποίαν αισθανόμεθα, διότι, έπειτα από το ευτυχές γεγονός των Βασιλικών Γάμων, επισκέπτεσθε την ακριτικήν μας Επαρχίαν, ίνα έλθητε εις επαφήν μετά του υπερόχου λαού αυτής, να εγκύψητε εις τα προβλήματά του, να Σας καμαρώση και να Σας γνωρίση εκ του πλησίον, τον ευσταλή και υψίκορμον και καλόκαρδον Βασιλέα Κωνσταντίνον, τον αντάξιον Υιόν καλού και αγαθού και λαοφιλήτου Πατρός, τον κληρονόμον υψηλών ιστορικών επιταγών και εθνικών πεπρωμένων και την «καλήν… ως ευδοκία, ωραίαν ως Ιερουσαλήμ» (Άσμα 6,4), νεαρωτάτην και χαριεστάτην Βασίλισσαν Άνναν Μαρίαν, η φιλόστοργος μορφή της οποίας ακτινοβολεί καλωσύνην και τρυφερότητα.
Έπειτα από την καταιγίδα, η αιθρία. Μετά την βαρείαν λύπην και τον πόνον διά την απώλειαν του αειμνήστου Βασιλεώς Παύλου, ερρόδισεν η αυγή της ιδικής Σας Βασιλείας. Ανέτειλεν η χαρά και η ελπίς.
Η Ελληνική φυλή, αενάως αναγεννωμένη και αειθαλής, αναπτερούται επί τη ευτυχεί κοινωνία μετά των θεοφρουρήτων και λαοφιλήτων Βασιλέων, τους οποίους η Βουλή της Θείας Προνοίας «εδικαίωσε Βασιλεύειν επί της γης».
Η ιστορία του Γένους ημών είναι συνυφασμένη με τον θεσμόν της Βασιλείας. Και η Εκκλησία εις την ευγενεστέραν και καθαρωτέραν της έκφρασιν, ως Ορθοδοξία, έχει μετ’ αυτής δεσμούς αρρήκτους. Δεν είναι μόνον η Αγία Γραφή, εις την οποίαν έχει αύτη τας ρίζας της, αλλά και η Ορθόδοξος Λατρεία, δυνάμεθα να είπωμεν, ότι είναι κατ’ εξοχήν Βασιλική.
Εκκλησιαστικοί ύμνοι και ευχαί και τελεταί αναφέρονται εις τον θεσμόν της Βασιλείας, ενώ χορεία εστεμμένων αγίων διακεκριμένην θέσιν κατέχει εις το Αγιολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Η Υμετέρα παρουσία, Μεγαλειότατοι Βασιλείς, εν μέσω ημών αναζωπυρεί τους θρύλους του λαού και τας παραδόσεις του Έθνους.
Ο θρόνος Σας έχει θεμελιωθή εις τας καρδίας των Ελλήνων, οι οποίοι εν ενί στόματι αναφωνούν «να μας ζήσετε».
Με την πατροπαράδοτον πίστιν της Ελληνικής Δυναστείας γαλουχηθέντες, εγκαινιάζετε την Βασιλείαν Σας και την θεοστήρικτον Οικογένειάν Σας, αρχόμενοι από Θεού και την Θείαν σκέπην και αντίληψιν επικαλούμενοι. Διότι, κατά τον Προφητάνακτα, «ο Βασιλεύς ελπίζει επί Κύριον και εν τω ελέει του Υψίστου ου μη σαλευθή» (Ψαλ. 20,8).
Χαιρετίζοντες την άφιξιν Υμών εις την Κομοτηνήν, δεόμεθα του Παναγάθου Θεού, όπως προφθάνη Υμάς εν ευλογίαις Χρηστότητος. Δώη Υμίν Κύριος, κατά την καρδίαν Υμών, μακρότητα ημερών, ένδοξον, ασάλευτον και ειρηνικόν το Βασίλειον, «ίνα ήμερον και ησύχιον βίον διάγωμεν εν πάση ευσεβεία και σεμνότητι» (Α΄ Τιμ. 2,2).
Για όλα τα ως άνω και πλείστα όσα έτερα «ων ουκ έστιν αριθμός» περί του αοιδίμου μεγάλου οραματιστού, μεγαλόπνοου και μεγαλουργού, φιλανθρώπου και φιλοπροόδου Μητροπολίτου Μαρωνείας Τιμοθέου Ματθαιάκη (1954-1974) προσήκει ο αγιογραφικός λόγος «τοιούτος ημίν έπρεπεν Αρχιερεύς».
