Σαν σήμερα ο Ιουστινιανός αναφώνησε το «Νενίκηκά σε, Σολομών!»
Πριν από ακριβώς 1.484 χρόνια, στη Βασιλίδα των πόλεων τελούνταν τα θυρανοίξια ενός επιβλητικού ναού, που έμελλε να καταστεί κορυφαίο σύμβολο της Ορθοδοξίας.
Ο λόγος, φυσικά, για την Αγία Σοφία!
Ήταν στις 27 Δεκεμβρίου του 537 μ.Χ., όταν ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός αναφώνησε με θαυμασμό την ιστορική φράση: “Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντί με τοιούτον έργον επιτελέσαι. Νενίκηκά σε, Σολομών!”. Εννοούσε ότι ο νέος ναός της Αγίας Σοφίας είχε ξεπεράσει σε μεγαλείο τον Ναό του Σολομώντα στα Ιεροσόλυμα.
Το μεγαλειώδες έργο είχε ολοκληρωθεί σε εντυπωσιακά σύντομο χρόνο για τα δεδομένα της εποχής, αφού η ανέγερση του ναού είχε ξεκινήσει το 532.
Υπενθυμίζεται ότι ο πρώτος ναός της Αγίας Σοφίας είχε θεμελιωθεί από τον Μέγα Κωνσταντίνο το 330 μ.Χ., ενώ η ανέγερσή του είχε ολοκληρωθεί από τον γιο του, Κωνστάντιο, με τα εγκαίνια να τελούνται στις 15 Φεβρουαρίου του 360. Το 404 μ.Χ. ο ναός πυρπολήθηκε, χτίστηκε εκ νέου από τον Θεοδόσιο Β’, αλλά πυρπολήθηκε ξανά κατά τη Στάση του Νίκα. Έτσι, ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α’ αποφάσισε να τον κατασκευάσει από την αρχή, στον ίδιο χώρο, αναθέτοντας τον σχεδιασμό του στους αρχιτέκτονες Ανθέμιο Τραλλιανό και Ισίδωρο τον Μιλήσιο. Ο νέος ναός θεμελιώθηκε στις 23 Φεβρουαρίου του 532 μ.Χ. και έκτοτε, για την εκτέλεση του κολοσσιαίου έργου, δούλεψαν αδιάκοπα 10.000 τεχνίτες.
Σε λιγότερο από 6 χρόνια, ο μεγαλοπρεπής ναός είχε ολοκληρωθεί και τελούνταν τα θυρανοίξια. Την ιστορική εκείνη ημέρα, 27 Δεκεμβρίου του 537, χιλιάδες ζώα σφάχτηκαν και διανεμήθηκαν στους κατοίκους της Πόλης, μαζί με σιτάρι και ψωμί.
Ο νέος ναός της Αγίας Σοφίας συνιστά ένα μοναδικό τεχνολογικό επίτευγμα, αφού έχει μείνει “όρθιος” για σχεδόν δεκαπέντε αιώνες, παρότι βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα σεισμογενή περιοχή.
Ταυτόχρονα, στο διάβα των αιώνων αποτέλεσε κέντρο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Η τελευταία λειτουργία τελέστηκε στην Αγία Σοφία στις 29 Μαΐου του 1453, ενώ μετά από την Άλωση της Πόλης ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί.
Αιώνες αργότερα και συγκεκριμένα στα μέσα της δεκαετίας του 1930, ελήφθη η απόφαση να λειτουργεί εφεξής ως μουσείο. Δυστυχώς, όπως είναι γνωστό, από τα μέσα του 2020 η πολιτική ηγεσία της Τουρκίας έχει προβεί σε μια ιστορική οπισθοδρόμηση, τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τέμενος, βεβηλώνοντας το ιερό χριστιανικό μνημείο και ταυτόχρονα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
