Χριστόδουλος Σώζος: Ο Δήμαρχος της Λεμεσού που έπεσε στη μάχη για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων
«Πραγματικοί ηγέται δεν είναι εκείνοι που μονάχα υποκινούν τον λαόν αλλά εκείνοι που προκινδυνεύουν μαζί του».
Τα παραπάνω λόγια ανήκουν τον Κύπριο Χριστούδουλο Σώζο, τον Δήμαρχο της Λεμεσού που χαρακτήριζε την Ελλάδα μητέρα-πατρίδα και έπεσε στη μάχη για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων το 1912.
Έχει μείνει στην ιστορία ως ο αυτοδιοικητικός που άφησε τη σιγουριά και την ασφάλεια για να μεταβεί στην Ελλάδα την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα και να πολεμήσει για τα ιδανικά και τις αξίες του Ελληνισμού.
Βρέθηκε στην Ελλάδα χωρίς να το γνωρίζει η οικογένειά του, με στόχο να καταταγεί ως εθελοντής στρατιώτης. Στην είδηση αυτή, ο Ελευθέριος Βενιζέλος ζήτησε να τον δει στο γραφείο του για να συνομιλήσει μαζί του.
Μάλιστα, του πρότεινε και μία θέση στο επιτελείο του στην Αθήνα, με τον Χριστόδουλο Σώζο ωστόσο να απαιτεί να καταταγεί ως ένας απλός στρατιώτης στην πρώτη γραμμή του πολέμου. Η ακλόνητη στάση του εντυπωσιάζει τον Βενιζέλο, με τον Κύπριο δικηγόρο, πρώην βουλευτή και εν ενεργεία τότε Δήμαρχο, να αναχωρεί για το Α’ Σύνταγμα Πεζικού Διαδόχου.
Στην ιστορική Μάχη του Μπιζανίου, ο Χριστόδουλος Σώζος πολέμησε με γενναιότητα παραμένοντας μέχρι το τέλος πιστός στους λόγους για τους οποίους έφτασε στην Ελλάδα. Έπεσε στο πεδίο της μάχης, πολεμώντας όρθιος στο ύψωμα «Προφήτης Ηλίας».
Ρίγη συγκίνησης προκαλεί η επιστολή ενός αυτόπτη μάρτυρα, του Σίμου Μενάνδου, όπου περιγράφεται η στιγμή του θανάτου του Σώζου. «Ο Σώζος επολέμησεν γενναιότατα όταν είδε πλησιάσαντας εις τα χαρακώματά των τους Τουρκαλβανούς ανεσηκώνετο και επυροβολεί όρθιος, τότε δε τον επήραν σφαίραι ταχυβόλου».
Η πόλη των Ιωαννίνων τιμά μέχρι και σήμερα τη μνήμη του Ήρωα Χριστόδουλου Σώζου μέσα από εκδηλώσεις που γίνονται σε ετήσια βάση.
Έχει δοθεί το όνομά του σε δρόμο της πόλης, ενώ έχει στηθεί σε κεντρικό σημείο των ιστορικών Ιωαννίνων και προτομή του.
