Ο Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ: Θεολογία και Οντολογία
Ο άνθρωπος φέρει μέσα του την αιώνια ζωή, αλλά είναι στην ευχέρειά του να την πραγματώσει, ζώντας σε αρμονία με τον θείο λόγο. Η ανθρωπολογία του Σωφρονίου χαρακτηρίζεται από δύο αντίρροπες τάσεις, όπου η μία είναι η ζωή του ανθρώπου, τηρουμένων των αναλογιών, όπως ορίζεται από τον Θεό, και η άλλη της αβύσσου, με τον κίνδυνο της πτώσης να είναι πάντα ορατός, και τον αμφίρροπο, διαρκή αγώνα του ανθρώπου.[1] Σε αυτό το στοιχείο, καίριο ρόλο διαδραματίζει ο ηθικός βίος και η προσευχή. Η οντολογία του Σωφρονίου, επισημαίνει την αρχή του «ομοούσιου» του ανθρώπινου γένους, εκεί όπου ο κάθε άνθρωπος είναι δούλος του Θεού και δεν διαχωρίζεται από τη φύση του, μετέχοντας από κοινού στη φύση του, «καθ’ εικόνα και ομοίωση», με εμφανείς επιρροές του από τον Σιλουανό.[2]
Ο ίδιος στα γραπτά του, τονίζει τρεις εκφάνσεις αυτής της πρακτικής. Η πρώτη είναι εκείνη της άδολης πίστεως και της άσκησης, όπως την εκτελούσαν οι άγιοι της Εκκλησίας και οι μοναχοί, η δεύτερη είναι εκείνη του ανθρώπου που έχει φιλοσοφικές καταβολές, αλλά δεν γίνεται κοινωνός της πίστης λόγω αμφιβολίας, και η τρίτη αποτελεί συνδυασμό των δύο προαναφερθέντων ομάδων. Η γνώση μας για τον Θεό και η πίστη σε αυτόν είναι υπαρκτή και εμείς οι ίδιοι γινόμαστε μέτοχοι της Βασιλείας Του. Η σχέση ανθρώπου και Θεού είναι βασικά προσωπική και έγκειται στην επίγνωση της θείας ουσίας και της ελεύθερης επιλογής. Ο άνθρωπος πρέπει να αποδεχτεί μόνος του τον Θεό και να ανθίσει μέσα του το πνεύμα της αλήθειας. Η χριστοκεντρική πολιτική που ακολουθεί σε αυτό το σημείο είναι εκείνη που χαρίζει στον άνθρωπο την αθανασία, ενώ δεν διστάζει να αναφερθεί στην ταπεινότητα και την πατερική παράδοση των Ευαγγελίων για να τονίσει την ανάγκη ένωσης του Θεού με τον άνθρωπο.[3]
Οι προϋποθέσεις της έγκεινται στην εκκλησιαστική πίστη, η οποία διακρίνεται από τα ισχυρά θεμέλιά της, ενώ και ο ασκητισμός είναι απαραίτητος για την σωστή ένωση με τον Θεό και τον εξαγνισμό της ανθρώπινης αγάπης σύμφωνα με τον Μάξιμο.[4]
Παραπομπές:
[1]Sophrony archimandrite, “Foreword” στοWisdom from Mount Athos: The Writings of Staretz Silouan 1866-1938, tr. Rosemary Edmonds, ( New York,1974) 4-18.
[2]Πρβλ. του ιδίου, Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, όπ. παρ., σ. 135. Πρβλ. «Παρ’ ἡμῖν ἀνθρωπότητα μία, τὸ γένος ἅπαν». Γρηγορίου Θεολόγου, «Θεολογικός Ε΄, Περὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», PatrologiaeGraeca, επιμ. έκδ. J. Migne, Τόμ. 36, στ. 149.
[3]M. Αθανασίου, Περὶτῆς ἐνσαρκώσεως τοῦ Λόγου, PG 25, 192: B, 54. Βλ. Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, «γ΄. Περί τῆς τοῦ Λόγου σαρκώσεως καί κατά τίνα τρόπον δι᾿ ἡμᾶςἐσαρκώθη», Λόγοι, Βίβλος των ηθικών, Λόγος α΄. «Ἔλαβεν ὁ Θεός Λόγος ἥν κατά φύσιν οὐκ εἶχε σάρκα καί ἐγένετο ἄνθρωπος, ὅπερ οὐκ ἦν· μεταδίδωσι τοῖς πιστεύουσιν εἰς αὐτόν τῆς αὐτοῦ θεότητος, ἥν οὐδείς οὐδέπω ἀγγέλων ἤ ἀνθρώπων ἐκτήσατο, καί γίνονται θεοί, ὅπερ οὐκ ἦσαν, θέσει καί χάριτι»,
[4]Αρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), The Enlargement of the Heart, σελ. 135, 189
Πηγή: pemptousia.gr
