Δεν μισώ τους ανθρώπους, μισώ τις κακές τους πράξεις
Του Γιάννη Πιλαλίδη
«Ε κιτί πατρίδα»
Η μνήμη με σκοτώνει όπου και να κοιτάξω.
Ακόμη και στις πιο σκοτεινές γωνιές της ψυχής μου.
Τα δάκρυα στέρεψαν, ριγμένα στα χώματα της θύμησης της πατρίδας.
Όσα χρόνια και αν περάσουν, η 19η Μαΐου θα είναι η μέρα των αναμνήσεων, η ημέρα που ο πόνος θα επιστρέφει στο νου, για όλους εκείνους που χάθηκαν στα χώματα του Πόντου το 1922. Όπως και φέτος, στην 102η επέτειο εθνικής μνήμης. Κάθε χρόνο τα ίδια.
Πόνος και αναμνήσεις ένα κουβάρι στην ψυχή. Ο Πόντος είναι μια ανοιχτή πληγή πόνου για όλους εμάς, για την εθνική μας ιστορία. Πώς γίνεται αλήθεια ένας τόπος που δεν γνώρισα, που δεν είδα ποτέ, που δεν έζησα, να με πληγώνει τόσο; Να σκίζει την ψυχή στα δυο, να στερεύουν τα μάτια μου από τα δάκρυα, να σπάει η καρδιά μου στα δυο, στο άκουσμα της ποντιακής λύρας και στον ρυθμό του Πυρρίχιου χορού; Τόσα χρόνια μετά. Ο Πόντος, υπήρξε για μένα ο χαμένος παράδεισος, στα όνειρα μου, στα λόγια όλων εκείνων που άφησαν τις πατρογονικές εστίες και πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς, για έναν νέο τόπο, όχι τόσο φιλόξενο όσο τους υποσχέθηκαν.
«Ε κιτί πατρίδα»
Θέλει κουράγιο να είσαι πρόσφυγας ακόμη και στην γη της Ελλάδας το 1922. Αυτή είναι μια ΜΕΓΑΛΗ αλήθεια, που εσκεμμένως κάποιοι θέλουν να ξεχάσουν. Δεν ξεχνιέται όμως. Ο Πόντος και η ευλογημένη του γη, καθόρισαν τα παιδικά μου χρόνια. Τόσες και τόσες ιστορίες. Η γη του στάθηκε μάνα σπουδαίων ανδρών. Αυτόν τον τόπο της δόξας, της παράδοσης, των γραμμάτων και του Χριστιανισμού έχουμε χρέος να κρατάμε ζωντανό στη μνήμη μας. Τον άλλον Πόντο, του πόνου και του ξεριζωμού, ας τον αφήσουμε κλειδωμένο σε κάποια συρτάρια της ιστορικής μας μνήμης, σαν ένα κακό όνειρο που τάραξε τον ύπνο μας και πέρασε. Οι Πόντιοι πρόσφυγες θρήνησαν την καταστροφή και την ήττα. Πονούν ακόμη. Όσο κανείς άλλος λαός.
Κραυγές, που ξέσκιζαν το λαρύγγι και τ’ αυτιά, φωνές μανιακές και κλάματα βροντερά, άγρια ουρλιαχτά ανθρώπων, που έχασαν από τρόμο και πόνο τα μυαλά τους, χτυπήματα στα στήθη, στον πυρακτωμένο αέρα και στους τοίχους – χαλασμός κόσμου, ένα ζωντανό κομμάτι από την κόλαση στη γη! Και εκείνοι «επαίραν τα εικόνας και τα αγία λείψανα για να προστατεύνατς σην στράταν». Πώς μπορείς να εξηγήσεις σε όλους αυτούς τους νεοκουλτουριάρηδες τι σημαίνει να είσαι Έλληνας Ποντιακής καταγωγής, τι σημαίνει για σένα η 19η Μαΐου, τι σημαίνει για τα παιδικά σου όνειρα ο Πόντος και η Τραπεζούντα. Πώς να καταλάβουν όλοι αυτοί πώς ζώνεσαι την μνήμη σου, και αρματωμένος την ιστορία της φυλής σου κατεβαίνεις να χορέψεις Πυρρίχιο της καρδιάς. Το μυστικό του Πόντιου είναι ένα: μέσα από τα τραγούδια που έφεραν οι παππούδες μας από τα Άγια χώματα τη ποντιακής γης, αντλούμε όλοι μας την έμπνευση, την έκφραση, τη δημιουργία. Είναι μεγάλο το συναίσθημα να πυρπολείς τις συνειδήσεις και να προκαλείς τον θαυμασμό όλων για την ποντιακή φυλή. Γροθιά στην υποκουλτούρα της ισοπέδωσης, ενάντια στο χαώδες περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης, η ποντιακή φυλή είναι εδώ και δέκα δεκαετίες κοντά, μετά την έξοδο από τον Πόντο, για να θυμίζει σε όλους τις καταβολές της. Πως μπορεί κάποιος από εμάς να ξεχάσει; Αδύνατον.
«Ε κιτί πατρίδα»
Τι να ξεχάσεις; Το πώς κατέθεσες την ψυχή σου σε αυτές τις αναφορές; Άλλωστε μόνοι μας οικοδομήσαμε τον δικό μας παγκόσμιο μύθο, μέσα από τον πολιτισμό των χορών μας, των τραγουδιών μας και φυσικά της γλώσσας μας. Ζυγίσουμε τις προκλήσεις εμείς οι Πόντιοι, θρυμματίζουμε το στενόχωρο κέλυφος της ήπιας σκέψης των κουλτουριάρηδων της χώρας αυτής και ανοίγουμε το βήμα προς τα εμπρός. Η κάθε γενιά είναι ελπιδοφόρα για την συνέχιση της ιστορίας που έφεραν οι προγονοί μας από την γη του Πόντου. Μπορεί να μην έχουμε θέση στην νέα τάξη πραγμάτων. Ίσως. Έχουμε όμως θέση στην ιστορία. Και θα τιμήσουμε τους προγονούς μας για όσα χρόνια υπάρχουμε. Είμαστε Έλληνες Ποντιακής καταγωγής και είναι χρέος μας.
Αντί μνημόσυνου στους προγόνους μου
Γιάννη και Ευθυμία Πιλαλίδη
Αντώνη και Αλεξάνδρας Πιλαλίδη
Γιάννη και Σοφίας Σμυρνάκου (το γένος Βαρελίδη)
Και του πατέρα μου Αλέξανδρου
