Ογδόντα χρόνια από τη Μάχη των Τεμπών
Απρίλιος του 1941. Οι γερμανικές δυνάμεις είχαν εισβάλει στην Ελλάδα από τα βόρεια σύνορά της. Η Θεσσαλονίκη είχε πέσει στα χέρια των Ναζί, οι οποίοι πλέον προωθούνταν στην κεντρική Ελλάδα, με απώτερο σκοπό να φτάσουν στην Αθήνα και να την καταλάβουν. Όμως, για να το πετύχουν αυτό, έπρεπε να περάσουν από τη στρατηγικής σημασίας κοιλάδα των Τεμπών, κι ενώ στην περιοχή της Λάρισας βρίσκονταν συμμαχικές δυνάμεις.
Για την αποτροπή της προέλασης των γερμανικών δυνάμεων, σε μια μάχη ουσιαστικά οπισθοφυλακής, στις 17 Απριλίου 1941 στη δυτική έξοδο της κοιλάδας των Τεμπών, εκατέρωθεν του Πηνειού ποταμού, παρατάχθηκαν η 16η Ταξιαρχία της Αυστραλίας και το 21ο Τάγμα των Νεοζηλανδών. Την ίδια ώρα, οι πανίσχυρες γερμανικές δυνάμεις στην ανατολική πλευρά των Τεμπών, προετοιμάζονταν για την εισβολή τους στη Λάρισα.
Το πρωί της 18ης Απριλίου ξεκίνησαν οι σφοδρές επιθέσεις των Γερμανών εναντίον των θέσεων των Αυστραλών και των Νεοζηλανδών. Το 21ο Τάγμα της Νέας Ζηλανδίας δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τις γερμανικές μονάδες και γύρω στο μεσημέρι αναγκάστηκαν σε υποχώρηση στους γύρω λόφους, επιτρέποντας έτσι τη διέλευση των εχθρικών τεθωρακισμένων. Το ίδιο προσπάθησαν να κάνουν και οι μονάδες των Γερμανών που κινούνταν προς τις θέσεις που φρουρούσαν οι Αυστραλοί. Ωστόσο, ως αργά το απόγευμα, οι δυνάμεις της Αυστραλίας, μολονότι είχαν εξαντληθεί, εξακολουθούσαν να αποκρούουν τις επιθέσεις που δέχονταν. Μετά από την αποφασιστική κίνηση των γερμανικών τανκς, αναγκάστηκαν πλέον να αποσυρθούν προς τα νότια, πλην όμως καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, μαζί με κάποιους Νεοζηλανδούς, πολέμησαν γενναία ως μια κινητή οπισθοφυλακή και μερικές φορές μάχονταν με τα γερμανικά τανκς σχεδόν εξ επαφής. Μέχρι την αυγή της 19ης Απριλίου αυτή η δύναμη είχε διασκορπιστεί και υπερκεραστεί από τους Γερμανούς, όμως ο σκοπός της είχε επιτευχθεί: είχε καθυστερήσει τις γερμανικές δυνάμεις και τα κύρια στρατεύματα της Κοινοπολιτείας είχαν αποχωρήσει πια από τη Λάρισα.
Εκτιμάται ότι τα θύματα της 16ης Ταξιαρχίας στη Μάχη των Τεμπών ήταν περίπου 80 άνδρες, του 21ου Τάγματος τέσσερις, ενώ δεκάδες αιχμαλωτίστηκαν από τους Γερμανούς. Οι γερμανικές δυνάμεις κατέγραψαν 140 νεκρούς και τραυματίες.
Στη μνήμη των πεσόντων της Μάχης των Τεμπών, στην κοινότητα Αμπελάκια έχει κατασκευαστεί ένα ταπεινό μνημείο, τα αποκαλυπτήρια του οποίου έγιναν το 2018. Τα Αμπελάκια ήταν το χωριό όπου οι ήρωες Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί πέρασαν το τελευταίο τους βράδυ, έχοντας πλήρη επίγνωση της αποστολής που καλούνταν να φέρουν εις πέρας την επόμενη ημέρα, 18η Απριλίου 1941.
