Η Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα στο Ηράκλειο Κρήτης

Μία από τις ιστορικότερες εκκλησίες της Κρήτης, η οποία χρονολογείται από τη μεσοβυζαντινή περίοδο, είναι αυτή του Αγίου Παντελεήμονος, η οποία βρίσκεται στο δήμο Μινώα Πεδιάδας, κοντά στο Καστέλι, στον νομό Ηρακλείου Κρήτης.

Η Εκκλησία έχει τρία κλίτη, τα οποία είναι αφιερωμένα στον Άγιο Παντελεήμονα, στη Ζωοδόχο Πηγή και στον Άγιο Ιωάννη. Αξίζει να σημειωθεί ότι από την αρχική εκκλησία του 11ου αιώνα έχει διασωθεί ο νότιος τοίχος, ενώ οι υπόλοιποι χρονολογούνται, σύμφωνα με τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους, από τον 13ο αιώνα όπως και η στέγη. Οι πεσσοί στο κάτω μέρος της τοιχοποιίας προέρχονται από στοιχεία μαρμάρου από τη Ρωμαϊκή ή την Βυζαντινή περίοδο ενός άλλου κτιρίου.

Τα κλίτη χωρίζονται από δύο σειρές από τόξα τα οποία στηρίζονται σε κολόνες χωρίς κιονόκρανα. Εντός της εκκλησίας σώζονται αγιογραφίες, εκ των οποίων κάποιες χρονολογούνται περί τα μέσα του 11ου αιώνα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα η μορφή του Αγίου Νικολάου, όπως και οι απεικονίσεις του Χριστού και του Αγίου Παντελεήμονα.

Παράλληλα έχουν διασωθεί αγιογραφίες του 12ου αιώνα, όπως η απεικόνιση του Αγίου Αρσενίου, του Αγίου Ευγενίου και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Στον 13ο αιώνα ανήκει η Κοινωνία των Αποστόλων και η ένθρονη Παναγία ανάμεσα σε Αρχαγγέλους.

Ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται σε μία καταπράσινη περιοχή, με τους προσκυνητές να έχουν την δυνατότητα να περιηγηθούν και να περπατήσουν μέσα στη φύση. Οι κάτοικοι του Καστελίου και της ευρύτερης περιοχής μεριμνούν ώστε ο περιβάλλων χώρος να παραμένει καθαρός, όπως αρμόζει στην ιστορική εκκλησία.