Η Μονή Παναγιάς Ελεούσας στην Κρήτη
Το μοναστήρι της Κεράς Ελεούσας είναι από τις πλέον γραφικές μονές της Κρήτης και στις μέρες μας αποτελεί μετόχι της Μονής Αγκαράθου.
Η ίδρυση του μοναστηριού χρονολογείται από τα τέλη του 16ου αιώνα, ωστόσο υπάρχουν γραπτές αναφορές για τη Μονή από τις αρχές και τα μέσα του 17ου αιώνα. Συγκεκριμένα το μοναστήρι αναφέρεται σ’ ένα τουρκικό συμβόλαιο το 1670, όπως και σε μία επιγραφή -χαραγμένη χρονολογία 1617- η οποία είχε τοποθετηθεί στην νότια είσοδο του μοναστηριού.
Έχει κλασσική φρουριακή αρχιτεκτονική, με τις εγκαταστάσεις του να έχουν χτιστεί σε τρία διαφορετικά επίπεδα τα οποία απλώνονται πάνω σε έναν λόφο, ενώ ακολουθείται πιστά και η μορφολογία του εδάφους.
Περιμετρικά του Καθολικού της Μονής έχουν απλωθεί τα κελιά των μοναχών, το παλαιό ελαιοτριβείο και το παραδοσιακό πατητήρι, ενώ έχουν διατηρηθεί και οι σταβλικές εγκαταστάσεις και η αποθήκη των τροφίμων.
Στο σημείο όπου χτίστηκε το μοναστήρι φέρεται να προϋπήρχε άλλος ναός, ενώ στις μέρες μας έχει διατηρηθεί και μία κολώνα της τότε εποχής.
Το Καθολικό είναι αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή, ενώ στον περίβολο του μοναστηριού υπάρχουν και τάφοι μοναχών. Ο ναός είναι κεραμοσκεπής, το κωδωνοστάσιο του οποίου ανήκει στον 17ο αιώνα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το τέμπλο του ναού προκαλεί δέος, παρά το γεγονός ότι είναι ιδιαίτερα λιτό. Το πάνω μέρος είναι ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο, ενώ στο κάτω μέρος υπάρχουν οι εικόνες της Βρεφοκρατούσας, της Κοίμησης της Θεοτόκου και του Παντοκράτορος.
Σύμφωνα με την παράδοση, στο μοναστήρι φιλοξενούταν μέχρι και το 1669 μία θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η οποία στην συνέχεια μεταφέρθηκε στην Ζάκυνθο. Εκείνη την περίοδο μάλιστα -δεύτερο μισό του 17ου αιώνα- το μοναστήρι έγινε μετόχι της Μονής Αγκαράθου.
Το μοναστήρι βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Βορίτσι και Σκοτεινό, στον νομό Ηρακλείου, με τις πόρτες του να παραμένουν ανοιχτές για όλους τους επισκέπτες και κατά τη διάρκεια του χειμώνα και το καλοκαίρι. Η προσβασιμότητα στο σημείο είναι εύκολη.
