Μελβούρνη: Τιμητικό αφιέρωμα στον Κρητικό καλλιτέχνη Κώστα Μουντάκη

Η Κρητική Ομοσπονδία Αυστραλίας & Νεα Ζηλανδίας σε συνεργασία με τα Κρητικά Σωματεία της Μελβούρνης και του Σύδνεϋ (Κρητική Αδελφότητα Μελβουρνης & Παγκρήτια Ένωση Μελβούρνης και Κρητική Αδελφότητα Σύδνεϋ & ΝΝΟ) διοργανώνουν συναυλίες και τιμητικά αφιερώματα προς τιμήν του μεγάλου Κρητικού καλλιτέχνη Κώστα Μουντάκη.

Η πρωτοβουλία αναλαμβάνεται με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την άφιξη του Κώστα Μουντάκη στην Αυστραλία το 1971, ως του πρώτου Κρητικού καλλιτέχνη που ήρθε στην Ωκεανία, και επίσης 30 χρόνων από τον θάνατό του το 1991.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, με πρωτοβουλία της Κρητικής Ομοσπονδίας Αυστραλίας & Νέας Ζηλανδίας, το πρόγραμμα της συναυλίας θα παρουσιάσουν οι τέσσερις αυστραλογεννημένοι λυράρηδες, για πρώτη φορά μαζί, Σήφης Τσουρδαλακης και Γιάννης Πολλάκης από τη Μελβούρνη και Αντώνης Πετραντωνάκης και Μιχάλης Πλατύρραχος από το Σύδνεϋ.

Θα τους συνοδεύουν οι Αντώνης Ηλίου στην κιθάρα, Patrick Montgomery στο λαγούτο, Γιωργος Ρεράκης στο λαγούτο, Ζώης Τζίκας στα κρουστά και Νίκος Τσιτσιβάκος στο μπάσο.

Κατά τη διάρκεια της βραδιάς θα προβληθούν σπάνιες φωτογραφίες από τα ταξίδια του Κώστα Μουντάκη στην Αυστραλία, από τη ζωή και το έργο του, καθώς και κάποια βίντεο με συνεντεύξεις από διάσημους ανθρώπους των τεχνών και όχι μόνο, που μιλούν για το έργο του Κώστα Μουντάκη.

Η εκδήλωση αυτή των Κρητικών σωματείων της Μελβούρνης, που θα λάβει χώρα το Σάββατο, 20 Φεβρουαρίου, και ώρα 9 μ.μ. (Cretan House, 148-150 Nicholson St., East Brunswick) τελεί υπό την αιγίδα της “Επιτροπής Βικτωρίας 2021” και του επίσημου προγράμματος των εκδηλώσεων της Εθνικής Επιτροπής της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας.

Βιογραφικό Κώστα Μουντάκη

Γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου του 1926 στο χωριό Αλφά της επαρχίας Μυλοποτάμου του νομού Ρεθύμνης. Ήταν το μικρότερο από τα επτά παιδιά του μουσικού και χορευτή Νίκου Μουντάκη και της Καλλιόπης, ενώ η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν από τον Καλλικράτη Σφακίων.

Λίγο καιρό μετά τη γέννησή του έμεινε ορφανός από πατέρα, ενώ, λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε η οικογένειά του, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο ενώ φοιτούσε στο ημιγυμνάσιο και να εργαστεί ως πλανόδιος μικροπωλητής. Μεγαλώνοντας σε ένα μουσικό περιβάλλον, ήρθε από νωρίς σε επαφή με την κρητική μουσική παράδοση και αναδείχτηκε ήδη από την εφηβική του ηλικία σε ικανό λυράρη.

Το 1948 κατατάχτηκε στη χωροφυλακή υπηρετώντας στα Χανιά, στα Σφακιά και στην Αθήνα, ενώ το διάστημα 1950 – 1952 είχε αποσπαστεί στο ιδιαίτερο γραφείο του Σοφοκλή Βενιζέλου. Αργότερα παραιτείται και αναγκάζεται να εργαστεί στο Εργοστάσιο Λιπασμάτων της Δραπετσώνας για 16 χρόνια.

Παράλληλα, προσπαθεί να προωθήσει την κρητική μουσική μέσω της ραδιοφωνίας που είχε τη μεγάλη δύναμη στην προβολή της παραδοσιακής μουσικής κάτω από την άγρυπνη επίβλεψη του Σίμωνα Καρά. Περνάει από την κριτική επιτροπή του Ε.Ι.Ρ. (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας) και μαζί με τον Βυζιργιάννη στο λαούτο αρχίζουν εκπομπές στο πρόγραμμα του Σίμωνα Καρά, προβάλλοντάς την κρητική μουσική στο πανελλήνιο.

Σε συνεργασία με τον Στέλιο Κουτσουρέλη, πραγματοποιούν το 1955 την πρώτη ηχογράφηση δίσκου 78 στροφών με τα τραγούδια “Ο Ζητιάνος” και η “Ρεθυμνιωτοπούλα”. Μέσα στα επόμενα χρόνια ακολουθεί μια τεράστια πορεία δισκογραφικών εκδόσεων, με αποτέλεσμα να καθιερωθεί ως ο περισσότερο ηχογραφημένος λυράρης Κρητικής μουσικής. Δίσκοι και τραγούδια όπως: “Ένα ματσάκι γιασεμιά”, “Αργαλειός”, “Μυλωνάδες και μαζώχτρες”, “Κρητικός γάμος”, “Η Μάχη της Κρήτης- Κρητικά νάκλια”, “Αναφορά στον Καζαντζάκη”, είναι μόνο μερικά δείγματα της δουλειάς του. Η καταξίωση και η φήμη του Μουντάκη εξαπλώθηκε σε όλη την Κρήτη και στους Έλληνες της διασποράς, τους οποίους είχε επισκεφτεί πολλές φορές. Για πρώτη φορά πήγε στην Αμερική το 1960 και το 1971 στον Καναδά, στην Αυστραλία, τη Νότιο Αφρική και σε άλλες χώρες με παρουσία ομογενών.

Από το 1975 αναγκάζεται, λόγω προβλημάτων υγείας, να διακόψει την επαγγελματική του δραστηριότητα και παίζει μόνο σε επιλεγμένα γλέντια και εκδηλώσεις. Μέσα σε αυτό το διάστημα θεωρεί ως επιτακτική ανάγκη την παιδεία, δηλαδή τη μάθηση και τη διδασκαλία της κρητικής λύρας με την ίδρυση σχολών στις μεγαλύτερες πόλεις της Κρήτης. Επίσης συμπαραστέκεται στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών και γίνεται πολύτιμος συνεργάτης στα ερευνητικά προγράμματα εθνομουσικολογίας του Ινστιτούτου.

Η πρώτη σχολή λύρας ιδρύεται στο Ηράκλειο στο “Ωδείο Απόλλων”, το 1979, μετά στο Ρέθυμνο (1980), στα Χανιά (1981), στον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου (1983) και, τέλος, ιδρύει το “Ελληνικό Ωδείο” στην Αθήνα το 1985. Ο Κώστας Μουντάκης παλιότερα είχε αρχίσει μαθήματα και στην “Παγκρήτιο Ένωση”.

Απεβίωσε στις 31 Ιανουαρίου του 1991 στην Αθήνα.

Το έργο και η συμβολή του Μουντάκη στην κρητική παραδοσιακή μουσική τυγχάνουν της καθολικής αναγνώρισης μουσικών και κριτικών (όπως ο μουσικός και τραγουδιστής Χρόνης Αηδονίδης, ο λογοτέχνης και κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο καθηγητής μουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεώργιος Αμαργιανάκης κ.α.), ενώ θεωρείται ως ένας από τους πιο εμπορικούς λυράρηδες.

Δισκογραφία

1966: Η Κρήτη τραγουδάει, 1966: Κρήτη μου Λεβεντομάνα, 1967: Κρητικός Γάμος, 1970: Η μάχη της Κρήτης – Κρητικά νακλιά, 1971: Οι μεγάλες επιτυχίες του Κώστα Μουντάκη, 1972: Ο Κώστας Μουντάκης στα καινούργια του τραγούδια, 1973: Ελληνικά δημοτικά τραγούδια, 1974: Ξεφάντωμα, 1976: Αναφορά στον Καζαντζάκη, 1976: Original cretan mυsic (Instrumental), 1977: Ο μεγάλος Κρητικός, 1978: Οι μερακλήδες, 1981: Ο Πρωτομάστορας, 1982: Πρωτομάστορες, 1983: Η Κρητική αναγέννηση, 1984: Έτσι τραγουδάει η Κρήτη 1, 1985: Έτσι τραγουδάει η Κρήτη 2, 1988: Στον Ψηλορείτη ανεβώ, 1991: Αφιέρωμα στον μεγάλο Κρητικό, 1992: Αφιέρωμα στον μεγάλο δάσκαλο, 1994: Για πάντα, 1995: Αφιέρωμα, 1996: Τα ραδιοφωνικά, 1999: Cretan folk song and dances, 2002: Σπάνιες ζωντανές ηχογραφήσεις, 2006: Ριζίτικα.