Η Ιερά Μονή Κάτω Παναγιάς στην Άρτα

Νότια της Άρτας και σε μία καταπράσινη περιοχή, στους πρόποδες του λόφου Περράνθης, στέκει αγέρωχο στο πέρασμα των αιώνων το βυζαντινό μοναστήρι της Κάτω Παναγιάς, το οποίο ιδρύθηκε περί τα μέσα του 13ου αιώνα από τον Μιχαήλ Β’ Κομνηνό Δούκα. Σύζυγός του, η Θεοδώρα, μετέπειτα Αγία και Πολιούχος της Άρτας.

Η θέα από το μοναστήρι είναι μοναδική, καθώς ο επισκέπτης έχει την δυνατότητα να θαυμάσει τον κάμπο της Άρτας, ενώ οι μοναχές συντηρούν με αγάπη έναν από τους ομορφότερους κήπους μοναστηριών, το γνωστό και ως “Περιβόλι της Παναγιάς”.

Το Καθολικό είναι αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου και η Μονή ονομάστηκε Κάτω Παναγιά, για να ξεχωρίζει από τον μεγάλο βυζαντινό ναό της περιοχής, την Παναγιά Παρηγορίτισσα.

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η Μονή Κάτω Παναγιάς λεηλατήθηκε και καταστράφηκε, με αποτέλεσμα στις μέρες μας να έχει διασωθεί μόνο το Καθολικό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο εσωτερικό του ναού, ο οποίος ανήκει στον τύπο του σταυρεπίστεγου, έχουν διασωθεί σημαντικές τοιχογραφίες του 13ου και 18ου αιώνα. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα χτίστηκαν και δύο παρεκκλήσια, συγκεκριμένα της Αγίας Άννας και του Αγίου Ζαχαρία εξ Άρτης.

Παλαιότερα το μοναστήρι είχε μεγάλη περιουσία, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της δόθηκε για εκπαιδευτικούς σκοπούς και προς όφελος των κατοίκων της περιοχής.

Το 1953 βρίσκονταν εκεί μόνο δύο μοναχοί και, με πρωτοβουλία του τότε Μητροπολίτη Άρτας, η μονή μετατράπηκε σε γυναικεία.