Καλάβρυτα: 77 χρόνια απ’ όταν σταμάτησαν οι δείκτες στο ρολόι της εκκλησίας
Πριν από 77 χρόνια, τα Καλάβρυτα βίωναν μια ανείπωτη τραγωδία, τη μεγαλύτερη της σύγχρονης ιστορίας τους. Το μεσημέρι της “Μαύρης Δευτέρας”, όπως έχει μείνει να αποκαλείται η 13η Δεκεμβρίου του 1943, οι πρωτοφανείς θηριωδίες στις οποίες επιδίδονταν από ημέρες τα ναζιστικά στρατεύματα στον ορεινό όγκο της Αχαΐας, κορυφώθηκαν με τη μαζική εκτέλεση εκατοντάδων Καλαβρυτινών, σχεδόν όλων των ανδρών και εφήβων της κωμόπολης.
Η εκτέλεση του ανδρικού πληθυσμού και η ολική καταστροφή που προκάλεσαν οι δυνάμεις κατοχής, έμειναν στην ιστορία ως το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων. Και η ώρα “μηδέν”, η οποία ταυτίζεται με τον χρόνο της τραγωδίας, έχει μείνει στο ρολόι του Μητροπολιτικού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Επί 77 χρόνια οι δείκτες του ρολογιού είναι “κολλημένοι”, δείχνοντας 2:34 (μετά μεσημβρίαν).
Μολονότι ο ακριβής αριθμός των σφαγιασθέντων παραμένει άγνωστος, εκτιμάται ότι ήταν πάνω από 700. Οι περισσότεροι εκτελέστηκαν στην αιματοβαμμένη ράχη του Καππη – άνδρες και έφηβοι, ηλικίας άνω των 12 ετών.
Λίγες ώρες νωρίτερα, καθώς ξημέρωνε η “Μαύρη Δευτέρα”, οι στρατιώτες των Ναζί είχαν συγκεντρώσει στο σχολείο των Καλαβρύτων όλους τους κατοίκους της κωμόπολης. Εκεί είχαν εκτυλιχθεί στιγμές φρίκης, καθώς ήταν ο χώρος όπου έγινε ο διαχωρισμός των γυναικόπαιδων και των υπερηλίκων από τους άνδρες και τους εφήβους, οι οποίοι προορίζονταν για εκτέλεση. Εκεί ειπώθηκαν τα τελευταία αντίο ανάμεσα στα μέλη των οικογενειών που έμελλε να χωρίσουν για πάντα…
Όσο η γη στη Ράχη του Καππη βαφόταν κόκκινη από το αίμα εκατοντάδων Καλαβρυτινών, τα γυναικόπαιδα και οι υπερήλικες ήταν κλειδωμένοι μέσα στο σχολείο. Ώρες αργότερα κατάφεραν να διαφύγουν κι ενώ οι φλόγες που κατέκαιαν την κωμόπολη, είχαν αρχίσει να ζώνουν και το κτίριο του σχολείου, το οποίο σήμερα φιλοξενεί το Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος.
Μετά τη θηριωδία, οι δυνάμεις των Ναζί αποχώρησαν από τα Καλάβρυτα, παίρνοντας μαζί τους μεγάλη λεία από τα σπίτια που είχαν λεηλατήσει, προτού τους βάλουν φωτιά.
Σημειώνεται ότι κατά την “Επιχείρηση Καλάβρυτα”, από τις 5 ως τις 15 Δεκεμβρίου, καταστράφηκαν ολοκληρωτικά είκοσι πέντε χωριά, ενώ λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν τα ιστορικά μοναστήρια της Αγίας Λαύρας και του Μεγάλου Σπηλαίου.
Μολονότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας έχει αναγνωρίσει δημόσια αυτή τη “ναζιστική αγριότητα”, μέχρι σήμερα κανείς δεν έχει τιμωρηθεί, καμία αποζημίωση δεν έχει καταβληθεί και καμία “συγγνώμη” δεν έχει ζητηθεί…
Υπό τη σκιά της πανδημίας οι φετινές εκδηλώσεις μνήμης
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος τα Καλάβρυτα θα αποτίσουν φόρο τιμής στους ήρωές τους. Ωστόσο, εξαιτίας των ιδιαίτερων συνθηκών που δημιούργησε η πανδημία, οι φετινές εκδηλώσεις μνήμης περιορίστηκαν. Έτσι, σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση, θα τελεστεί μόνο επιμνημόσυνη δέηση στον τόπο του μαρτυρίου, στη Ράχη του Καππή, χωρίς την παρουσία πολιτών και προσκεκλημένων.
Εξάλλου, από τον Δήμο Καλαβρύτων είχε προσκληθεί να παραστεί στις εκδηλώσεις μνήμης και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ο οποίος, λόγω των συνθηκών, δεν κατέστη δυνατό να είναι παρών. Σε επιστολή του προς τον Δήμαρχο, κ. Αθανάσιο Παπαδόπουλο, ο Μακαριώτατος κ. Ιερώνυμος σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι “η ιστορική μνήμη πρέπει να έχει συνέχεια και να μαθαίνουν οι νέες γενιές”, ευχόμενος ο Θεός αναπαύει τις ψυχές τους των μαρτύρων των Καλαβρύτων και η μνήμη τους να είναι αιώνια.
