Ι.Μονή Σκαφιδιάς: Το παλαιότερο μοναστήρι της Ηλείας

Το μοναστήρι της Σκαφιδιάς είναι το παλαιότερο στην ευρύτερη περιοχή του Νομού Ηλείας, με την ίδρυσή του να υπολογίζεται, σύμφωνα και με ιστορικά έγγραφα, τον 12ο αιώνα. Η Μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ενώ το όνομά της φέρεται να το πήρε είτε από τη θέση της που μοιάζει με σκαφίδι είτε γιατί μία χαμένη εικόνα της Παναγίας βρέθηκε από πιστούς μέσα σε μία σκάφη.

Ο ρόλος του μοναστηριού στη διαμόρφωση της ιστορίας και της γενικότερης φυσιογνωμίας του τόπου είναι σημαντική. Εκτός από τις περιόδους ακμής, η Μονή γνώρισε και περιόδους καταστροφών και τεράστιων προβλημάτων που απείλησαν την ύπαρξή της, ειδικά κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Στα πρώτα χρόνια της παρουσίας των Τούρκων στην περιοχή το μοναστήρι λεηλατήθηκε και ερημώθηκε, ενώ περί τα τέλη του 17ου και αρχές του 18ου αιώνα αναβαθμίστηκε και πάλι, επιστρέφοντας στις παλιές ημέρες ακμής του.

Το σκηνικό, ωστόσο, άλλαξε και ξανά κατά τη δεύτερη περίοδο της τουρκοκρατίας, όπου και πυρπολήθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Τούρκους, εξαιτίας του ενεργού ρόλου της Μονής στην ελληνική επανάσταση. Καταστροφές προκλήθηκαν και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου από γερμανικά στρατεύματα.

Βλέποντας κάποιος το μοναστήρι από μακριά, αποκτά την εντύπωση ότι είναι ένα φρούριο του Μεσαίωνα, με τους τέσσερις προμαχώνες στις γωνίες να εντυπωσιάζουν. Να σημειώσουμε ότι το καθολικό κτίστηκε κατά τον 12ο αιώνα, ωστόσο διατηρούνται μόνο κάποια τμήματα της εσωτερικής τοιχοποιίας. Μετά τις καταστροφές του 1886 από σεισμό, μετατράπηκε σε μονόχωρη βασιλική με νάρθηκα και προστώο.

Το μοναστήρι κατοικείται από γυναικεία κοινότητα και εορτάζει στις 15 Αυγούστου. Οι επισκέπτες της Μονής έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν το μουσείο μέσα στο οποίο σώζονται κειμήλια, ιστορικά έγγραφα και χειρόγραφα βιβλία ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας, με αναφορές για την ενεργό συμμετοχή της Μονής στην ελληνική επανάσταση του 1821.