Ιστορικό κειμήλιο του 10ου αι., που εκλάπη προ 103 ετών, επιστρέφει στην Ι.Μ. Εικοσιφοινίσσης
Ένα ακόμη χειρόγραφο της πολύπαθης Ιεράς Μονής Εικοσιφοινίσσης του Παγγαίου όρους, επιστρέφει στον χώρο από τον οποίο κλάπηκε από τους Βουλγάρους πριν από περισσότερα από 100 χρόνια.
Μετά από ενέργειες του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, που έχει πρωτοστατήσει στον αγώνα δικαιώσεως της Μονής, το Μουσείο της Βίβλου στη Νέα Υόρκη θα του παραδώσει το χειρόγραφο κατά την προσεχή επίσκεψή του στις Ηνωμένες Πολιτείες το φθινόπωρο του 2021.
Πρόκειται για το χειρόγραφο με αρ. 220, πολύτιμο περγαμηνό Ευαγγέλιο, γραμμένο στο τέλος του 10ου/αρχές του 11ου αιώνα, ένα από τα αρχαιότερα ανά τον κόσμο σωζόμενα ελληνικά χειρόγραφα. Το συγκεκριμένο Ευαγγέλιο το είχε δει ο Αθανάσιος Παπαδόπουλος-Κεραμεύς στη Μονή Εικοσιφοίνισσας, όταν την είχε επισκεφθεί, τον Οκτώβριο-Noέμβριο του 1885, στο πλαίσιο των ερευνών του για την Μαυρογορδάτειο Βιβλιοθήκη, σημειώνοντας ότι είναι μικρογραφημένο και ότι έχει “λειογραφίες των Ευαγγελιστών”. Επίσης, το ιστορικό κειμήλιο έχει καταγραφεί και από ξένους ερευνητές στις αρχές του περασμένου αιώνα, λίγο πριν από την κλοπή, οι οποίοι έκαναν λόγο για μεμβράνινο Τετραευάγγελο κώδικα, γραμμένο σε δύο στήλες, με 27 γραμμένες σειρές σε κάθε στήλη, διαστάσεων 18,1 x14 εκ..
Ως πρόσφατα ανήκε στα λανθάνοντα χειρόγραφα της Μονής του Παγγαίου, δεν είχε εμφανιστεί ούτε στη Σόφια, όπου βρίσκεται το σύνολο σχεδόν των κλαπέντων χειρογράφων, ούτε μεταξύ των χειρογράφων της Μονής που πουλήθηκαν από τους Βουλγάρους, από τον Τσεχοβούλγαρο Σις, και πέρασαν σε Πανεπιστημιακές κυρίως Βιβλιοθήκες της Ευρώπης και της Αμερικής. Πιθανότατα είχε περάσει σε ιδιωτική συλλογή, πουλημένο και αυτό από τον συντονιστή της λεηλασίας Βλαδίμηρο Σις. Το Μουσείο της Βίβλου το απέκτησε από τον οίκο δημοπρασιών Christie’s τον Ιούνιο του 2011. Κατά την τακτοποίηση των νέων αποκτημάτων του Μουσείου, ο επιμελητής του, Brian Hyland, διαπίστωσε ότι στο χειρόγραφο υπήρχαν σημειώσεις που βεβαιώνουν ότι ανήκε στα κλεμμένα από τους Βουλγάρους το 1917 και ότι πρόκειται για χειρόγραφο που προέρχεται από τη Μονή Εικοσιφοίνισσας. Ήταν τότε που επικοινώνησε το Μουσείο της Βίβλου με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με πρόθεση να συντονίσει την επιστροφή του.
Αντιπροσωπεία του Μουσείου στις αρχές του τρέχοντος έτους επισκέφθηκε τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη και εγκαινιάστηκε μία περίοδος συνεργασίας με τον Οικουμενικό Θρόνο. Όπως αναφέρεται σε Δελτίο Τύπου του Μουσείου της Βίβλου, ο Πατριάρχης ευχαρίστησε το Μουσείο για την υποσχόμενη επιστροφή και προσφέρθηκε να επιτρέψει στο Μουσείο να εμφανίζει το χειρόγραφο στις προθήκες του μέχρι την επίσκεψή του στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Οκτώβριο του 2021, όταν και θα δοθεί επίσημα στον Παναγιώτατο κ.κ. Βαρθολομαίο. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, επιβραβεύοντας την κίνηση του Μουσείου της Βίβλου, υποσχέθηκε πως θα δανείσει τρία ιερά κειμήλια στο Μουσείο για να τα εκθέσει.
“Τρέφουμε αγαθές ελπίδες ότι δε θα είναι το τελευταίο χειρόγραφο που επιστρέφει στο σπίτι του”, σημειώνει η Ιερά Μητρόπολη Δράμας, δανειζόμενη αντίστοιχη έκφραση του Παναγιωτάτου. “Αρκετά ακόμη κλεμμένα χειρόγραφα αναμένεται να επιστρέψουν στη Μονή τούς προσεχείς μήνες από Ιδρύματα της Αμερικής”, επισημαίνει στη σχετική ανακοίνωσή της, εκφράζοντας την ελπίδα πως το ίδιο θα συμβεί κάποια στιγμή και με τον κύριο κορμό των κλεμμένων χειρογράφων και των εκκλησιαστικών κειμηλίων που κατέχουν σε Ιδρύματά τους οι Βούλγαροι.
Η Ιερά Μητρόπολη Δράμας καταληκτικά ευχαριστεί τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο “για την ανύστακτη φροντίδα του για την κληρουχία αυτή του Οικουμενικού Θρόνου”.
