Ε.Ε.: Τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής για την Τουρκία, μετά από “μαραθώνια” συνεδρίαση
Μετά από μια συνεδρίαση, η οποία χαρακτηρίστηκε “θρίλερ” και διήρκησε περίπου 9 ώρες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε στην έκδοση συμπερασμάτων γύρω στις 2 μετά τα μεσάνυχτα, τοπική ώρα, της Πέμπτης.
Στο επίκεντρο της συζήτησης των ηγετών των ευρωπαϊκών κρατών βρέθηκε η στρατηγική σχέση της Ε.Ε. με την Τουρκία, με φόντο τις παραβατικές ενέργειες της δεύτερης στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και οι εξελίξεις στη Λευκορωσία.
Κατά τη συζήτηση για την Τουρκία, σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά, Ελλάδα και Κύπρος απέρριψαν δύο φορές τα προσχέδια των συμπερασμάτων που παρουσίασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, καθότι δεν περιλάμβαναν ρητή αναφορά σε κυρώσεις. Οι πληροφορίες θέλουν το “φρένο” τη Γερμανία να τάχθηκε υπέρ της αποφυγής των κυρώσεων, προτάσσοντας την προώθηση ενός εποικοδομητικού διαλόγου.
Εν τέλει, στο κείμενο των συμπερασμάτων που υιοθετήθηκε ως προϊόν συμβιβασμού, μετά από μια “μαραθώνια” συνεδρίαση, επαναλαμβάνεται η αλληλεγγύη της Ε.Ε. προς την Ελλάδα και την Κύπρο και γίνεται εμμέσως αναφορά σε επιβολή κυρώσεως εις βάρος της Τουρκίας, με χρονικό ορίζοντα τον ερχόμενο Δεκέμβριο, που θα διεξαχθεί η επόμενη Σύνοδος Κορυφής. Συγκεκριμένα, σε ένα από τα σημεία του κειμένου, που αναφέρονται στις εξωτερικές σχέσεις της Ε.Ε. και στην Ανατολική Μεσόγειο, γίνεται αναφορά στα άρθρα, που αφορούν στη διαδικασία επιβολής κυρώσεων, και η Ε.Ε. δεσμεύεται να αποφασίσει βάσει αυτών έως τον Δεκέμβριο. “Υπενθυμίζοντας και επιβεβαιώνοντας μεταξύ άλλων τα προηγούμενα συμπεράσματά του για την Τουρκία του Οκτωβρίου 2019”, τονίζεται στο επίμαχο απόσπασμα, “σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, μεταξύ άλλων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 της ΣΛΕΕ, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις κατά περίπτωση το αργότερο κατά τη σύνοδό του, τού Δεκεμβρίου”.
Οι αναφορές στις σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας και στην Ανατολική Μεσόγειο, στο κείμενο των συμπερασμάτων
Αναλυτικότερα, στο κείμενο των συμπερασμάτων τονίζεται αρχικά ότι στρατηγικό συμφέρον της Ε.Ε. είναι ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και η ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαίως επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνεται, η επιδίωξη διαλόγου με καλή πίστη και η αποχή από μονομερείς ενέργειες που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση. “Όλες οι διαφορές πρέπει να επιλύονται μέσω ειρηνικού διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, των οποίων η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά”, αναφέρει η εισαγωγή.
Ακολούθως, η Ε.Ε. εκφράζει ικανοποίηση για τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία, καθώς και για την εξαγγελία ότι θα επαναλάβουν τις απευθείας διερευνητικές συνομιλίες τους με στόχο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης των δύο χωρών. “Οι προσπάθειες αυτές πρέπει να συνεχιστούν και να διευρυνθούν”, τονίζεται.
Στο τρίτο σημείο του κειμένου των συμπερασμάτων, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει έντονα τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας “οι οποίες πρέπει να τερματιστούν”. “Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να απόσχει στο μέλλον από παρόμοιες ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης θα πρέπει να επιλυθεί μέσω διαλόγου και διαπραγμάτευσης καλή τη πίστει, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου, και καλεί την Τουρκία να αποδεχθεί την πρόσκληση της Κύπρου να συμμετάσχει σε διάλογο για τη διευθέτηση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου”, αναφέρεται.
Ειδική μνεία γίνεται και το θέμα της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού. “Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, και παραμένει πλήρως δεσμευμένο σε συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος στο πλαίσιο του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων 550 και 789 ΣΑΗΕ, και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες έχει θεμελιωθεί η ΕΕ”, τονίζεται στο κείμενο των συμπερασμάτων. “Το ίδιο αναμένει και από την Τουρκία”, επισημαίνεται, ενώ δηλώνει η προθυμία της Ε.Ε. “να συμβάλει ενεργά στην υποστήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων διορίζοντας, αμέσως μετά την επανέναρξή τους, εκπρόσωπο στην αποστολή καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ”.
Ακόμη, υπό τον όρο ότι θα συνεχιστούν οι εποικοδομητικές προσπάθειες να τερματιστούν οι παράνομες ενέργειες έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δηλώνει ότι συμφωνεί να δρομολογήσει θετικό πολιτικό θεματολόγιο ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου, τις διαπροσωπικές επαφές, τους διαλόγους υψηλού επιπέδου, τη συνεχή συνεργασία σε ζητήματα μετανάστευσης, σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016. Προς τούτο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τον Πρόεδρό του, σε συνεργασία με την Πρόεδρο της Επιτροπής και με την υποστήριξη του Ύπατου Εκπροσώπου, να καταρτίσει πρόταση για την αναζωογόνηση του θεματολογίου ΕΕ-Τουρκίας.
Τέλος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί τη σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο και καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο να συμμετάσχει στις συνομιλίες για τη διοργάνωσή της. Οι λεπτομέρειες, όπως η συμμετοχή, το πεδίο και το χρονοδιάγραμμα, θα πρέπει να συμφωνηθούν από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Η διάσκεψη θα μπορούσε να περιλαμβάνει ζητήματα για τα οποία απαιτούνται πολυμερείς λύσεις, μεταξύ άλλων η θαλάσσια οριοθέτηση, η ασφάλεια, η ενέργεια, η μετανάστευση και η οικονομική συνεργασία.
“Η Ελλάδα είναι απολύτως ικανοποιημένη”, δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης
Την ικανοποίηση της Αθήνας για τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής εξέφρασε ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, προσερχόμενος στο Συμβούλιο για τις εργασίες της δεύτερης ημέρας της Συνόδου. Ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι η Ε.Ε. “κατέστησε, όμως, και απολύτως σαφές ποιες θα είναι οι επιπτώσεις σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίσει την επιθετική συμπεριφορά”. Συγκεκριμένα, ο Έλληνας πρωθυπουργός υπογράμμισε: “H EE έστειλε ένα σαφές μήνυμα ενότητας, αλληλεγγύης και αποφασιστικότητας. Ξεκαθάρισε με απόλυτη σαφήνεια ότι η άρση κάθε μονομερούς ενέργειας αποτελεί προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων Ε.Ε. και Τουρκίας, κάτι το οποίο όλοι μας επιθυμούμε. Κατέστησε όμως και απολύτως σαφές ποιες θα είναι οι επιπτώσεις σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίσει την επιθετική συμπεριφορά. Η Ελλάδα είναι απολύτως ικανοποιημένη από τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής και προσβλέπουμε το συντομότερο δυνατόν στην έναρξη των διερευνητικών επαφών όπως εξάλλου και τα δύο μέρη έχουν δεσμευτεί”.
Με συνέντευξη τύπου η τοποθέτηση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας
Από την κυπριακή πλευρά αναμένεται τοποθέτηση του Προέδρου, κ. Νίκου Αναστασιάδη, σε λίγη ώρα στις Βρυξέλλες. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη γραπτή δήλωση, στην οποία προέβη ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Κυριάκος Κούσιος, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα παραχωρήσει συνέντευξη τύπου στις 12 το μεσημέρι, τοπική ώρα, στα Γραφεία της Μόνιμης Αντιπροσωπείας. Σε αυτήν θα τοποθετηθεί επί των συζητήσεων που έλαβαν χώρα κατά τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και επί των συμπερασμάτων στα οποία αυτό κατέληξε.
Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ
