Μάριος Τόκας: Ο μουσικοσυνθέτης με τις μεγάλες επιτυχίες
Ο Μάριος Τόκας θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους μουσικοσυνθέτες της Ελλάδας και της Κύπρου κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα, με μεγάλες επιτυχίες που έχουν αγκαλιαστεί από τον κόσμο. Ένας καλλιτέχνης απλός, ο οποίος μέχρι και την τελευταία στιγμή της ζωής του σεβάστηκε το κοινό αλλά και όλους αυτούς στους οποίους έδωσε την ξεχωριστή μουσική του. Με έντονα βιώματα στην Κύπρο, καθώς βρέθηκε να υπερασπίζεται ως φαντάρος το νησί του και στις δύο φάσεις της τουρκικής εισβολής, έζησε τα γεγονότα από την πρώτη γραμμή.
Η πρώτη επαφή του με την μουσική ήταν το 1967, όταν ο πατέρας του τού αγοράζει ένα μικρό πιάνο μετά από μία συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη, της Μαρίας Φαραντούρη και του Δημήτρη Μητροπάνου στη Λεμεσό, κατά την διάρκεια της οποίας ο 13χρονος Μάριος είχε δηλώσει συγκλονισμένος.
Ο πρώτος δίσκος και τραγούδια που αφήνουν εποχή
Το 1975 αποφασίζει να εγκαταλείψει την Κύπρο και να βρεθεί στην Αθήνα προκειμένου να σπουδάσει στην Φιλοσοφική Σχολή, ενώ ξεκίνησε και σπουδές στο Εθνικό Ωδείο. Το ίδιο έτος κυκλοφορεί και η πρώτη του δισκογραφική δουλειά με τίτλο “Τα τραγούδια της Παρέας”. Μετέπειτα κυκλοφορούν ακόμα δύο δίσκοι και συγκεκριμένα τα “Μικρά Ερωτικά” και “Στη λεωφόρο της Αγάπης”, με την συμμετοχή της Χαρούλας Αλεξίου, του Γιάννη Πάριου, της Δήμητρας Γαλάνη και του Διονύση Θεοδόση.
Οι επιτυχίες με Μητροπάνο, Πάριο και η συνεργασία με Ρίτσο
Τεράστια επιτυχία γνώρισαν οι δίσκοι με τον Γιάννη Πάριο και τον Δημήτρη Μητροπάνο, με τον κόσμο να αγκαλιάζει τον Τόκα μέσα από τις μελωδίες που γαληνεύουν ψυχές και μαγεύουν καλλιτέχνες και κοινό. Το “Σαν τρελό φορτηγό” με τον Γιάννη Πάριο και η “Εθνική μας Μοναξιά” με τον Δημήτρη Μητροπάνο άφησαν εποχή, ενώ και τα “Λαδάδικα” έγραψαν την δική τους σελίδα στον ελληνικό πεντάγραμμο. Το 1981 ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης συνεργάζεται με τον Γιάννη Ρίτσο στον δίσκο “Πικραμένη μου γενιά”, ενώ τη δεκαετία του ’90 μελοποίησε κείμενα του Αγιορείτη Μοναχού Γεράσιμου Μικραγιαννανίτη, παρουσιάζοντας το συμφωνικό βυζαντινό έργο με τίτλο “Θεογεννήτωρ Μαρία”.
Η επίσκεψη στο Άγιο Όρος και η σύνθεση του “Θεογεννήτωρ Μαρία”
Επισκεπτόμενος το “Περιβόλι της Παναγιάς” το έτος 1995, ο Μάριος Τόκας διαβάζει τους ύμνους του Μοναχού Γεράσιμου Μικραγιαννανίτη, γοητεύεται και τους “ντύνει” με μελωδίες. “Ανακάλυψα τις μελωδίες που ήταν κρυμμένες πίσω από τους στίχους, συνειδητοποίησα τη δύναμη του λόγου και βέβαια τα μηνύματα”, είχε πει ο ίδιος, διηγούμενος τη συναρπαστική διαδικασία της σύνθεσης του έργου “Θεογεννήτωρ Μαρία”: “Η επαφή μου με τον χώρο της σκήτης της Μικράς Αγίας Άννας του Αγίου Όρους που έζησε και δημιούργησε ο υμνογράφος Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, ένα τοπίο μοναξιάς, μαγείας, με την θάλασσα να απλώνεται κάτω από την απόκρημνη χαράδρα, η συγκλονιστική επαφή με τόμους χειρογράφων, η θεία μυρωδιά και λειτουργία στο μικροσκοπικό εκκλησάκι της Σκήτης, όλα αυτά τα στοιχεία που με έστελναν συνεχώς ένα βήμα μπροστά στη μελοποίηση. Τις στιγμές της σύνθεσης όλα κυλούσαν με μια μαγεία και σιγουριά σε σημείο που να μην προλαβαίνω να καταγράψω στο πεντάγραμμο τη μια μελωδία και ερχόταν η άλλη. Αυθόρμητο και ορθολογικό δεν έχουν αυτόνομη ισχύ την ώρα της δημιουργίας. Η ρίζα είναι μεγάλη υπόθεση. Δεν τρέφει μόνον, δημιουργεί”.
Ο θάνατος του Μάριου Τόκα και η αξιοποίηση του αρχείου του
Ο Μάριος Τόκας άφησε την τελευταία του πνοή στις 27 Απριλίου του 2008, με το αποτύπωμα του έργου του μέχρι και στις μέρες μας να παραμένει ανεξίτηλο. Μάλιστα, ο επιστήθιος φίλος του και παραγωγός Ηλίας Μπενέτος ασχολήθηκε με το πλούσιο αρχείο του Μάριου Τόκα, από το οποίο ηχογραφήθηκαν 12 τραγούδια τα οποία ερμήνευσαν ο Δημήτρης Μητροπάνος, ο Πασχάλης Τερζής, ο Γιάννης Πάριος και ο Γιάννης Κότσιρας.
