Η Ελλάδα τιμά την Παναγία – Τα μεγαλύτερα προσκυνήματα

Δεκαπενταύγουστος σήμερα, η εορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου ή το “Πάσχα του Καλοκαιριού”, όπως επίσης αποκαλείται. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη θρησκευτική εορτή του καλοκαιριού και για μια από τις μεγαλύτερες εορτές της Ορθοδοξίας.

Στην Ελλάδα, το πρόσωπο της Παναγίας τιμάται από άκρη σε άκρη της χώρας, στα αστικά κέντρα, στην επαρχία, στα μεγάλα και μικρότερα νησιά, στις αμέτρητες εκκλησίες και τα μοναστήρια και τα απομακρυσμένα εκκλησάκια που είναι αφιερωμένα στη Μεγαλόχαρη. Κάθε χρόνο, τέτοια ημέρα, οι πιστοί σπεύδουν μαζικά και με ευλάβεια για να προσκυνήσουν τις εικόνες Της, να προσευχηθούν και να ζητήσουν τη χάρη και τη βοήθειά Της.

Παρά τις ιδιαίτερες φετινές συνθήκες, εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και τα περιοριστικά μέτρα που βρίσκονται σε ισχύ, ο εορτασμός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου αναμένεται να είναι λαμπρός σε κάθε γωνιά της χώρας και δη στα μεγαλύτερα προσκυνήματα, που παραδοσιακά τις ημέρες τους Δεκαπενταύγουστου «πλημμυρίζουν» από χιλιάδες πιστούς.

Η Παναγία της Τήνου

Ο Ιερός Ναός της Ευαγγελιστρίας της Τήνου ή η Παναγία της Τήνου, όπως έχει επικρατήσει να αποκαλείται, είναι ο μεγαλύτερος προσκυνηματικός προορισμός στην Ελλάδα τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου. Χιλιάδες πιστοί φτάνουν γονυπετείς στον Ναό για να τιμήσουν την Παναγία και να εκπληρώσουν κάποιο τάμα τους.

Κατά τη θρησκευτική παράδοση, στο σημείο όπου είναι χτισμένος ο ναός, βρέθηκε το 1823 η εικόνα της Παναγίας, μετά από σχετικά οράματα της μοναχής Αγίας Πελαγίας.

Η Παναγία Σουμελά Βερμίου

Για τους πιστούς από τη Βόρεια Ελλάδα, βασικός προορισμός την ίδια περίοδο είναι η Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά, που βρίσκεται στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά Ημαθίας. Η μονή ιδρύθηκε το 1951 από κατοίκους ποντιακής καταγωγής, στη μνήμη της ιστορικής ομώνυμης μονής, που βρίσκεται στην Τραπεζούντα του Πόντου. Την εικόνα της Παναγίας, που μετά τη μικρασιατική καταστροφή οι μοναχοί την είχαν θάψει μαζί με άλλα κειμήλια, ξέθαψε και έφερε στην Ελλάδα το 1931 ο Αμβρόσιος ο Σουμελιώτης. Για περισσότερα από είκοσι χρόνια η θαυματουργή εικόνα παρέμενε στην Αθήνα, μέχρι που, μετά από πρόταση του Σωματείου «Παναγία Σουμελά» Θεσσαλονίκης, δρομολογήθηκε το χτίσιμο της νέας μονής στις πλαγιές του Βερμίου.

Η Παναγία η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο

Ο Ιερός Ναός της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής ή Παναγίας της Καταπολιανής, βρίσκεται στην Παροικιά της Πάρου, κοντά στο λιμάνι. Πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα καλοδιατηρημένα παλαιοχριστιανικά μνημεία που βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια, και μάλιστα είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος.

Η ονομασία του ναού οφείλεται, σύμφωνα με την παράδοση, στο ότι έχει ενενήντα εννέα φανερές πόρτες, ενώ η εκατοστή είναι κλειστή και δε φαίνεται. Η πόρτα αυτή, κατά την ίδια παράδοση, θα φανεί και θα ανοίξει, όταν οι Έλληνες πάρουν την Πόλη.

Η ιερή εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, που είναι έργο του 17ου αιώνα, αποτελεί τη δεύτερη προσκυνηματική εικόνα των Κυκλάδων, μετά την ιερή εικόνα της Παναγίας της Τήνου.

Η Παναγία η Φιδούσα στην Κεφαλλονιά

Παναγία η Φιδούσα ή Φιδιώτισσα ή Οφιούσα ή Λαγκουβάρδα. Με αυτά τα ονόματα είναι γνωστός ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που βρίσκεται κοντά στο Μαρκόπουλο της Κεφαλονιάς. Τα «φιδάκια της Παναγιάς» αποτελούν κάθε Δεκαπενταύγουστο πόλος έλξης για χιλιάδες πιστούς, ντόπιους και ξένους.

Σύμφωνα με την παράδοση, στη θέση όπου βρίσκεται ο ναός υπήρχε ένα παλιό μοναστήρι της Παναγίας, το οποίο δέχτηκε επίθεση από πειρατές, και οι μοναχές, για να μην πέσουν στα χέρια τους, παρακάλεσαν την Παναγία να τις κάνει πουλιά ή φίδια. Έτσι, σαν φίδια, ιερά πλέον, γυρίζουν κάθε χρόνο στις αρχές του Αυγούστου και όσο περνούν οι μέρες πληθαίνουν, ενώ την παραμονή της Κοιμήσεως τα φιδάκια «πλημμυρίζουν» τον ναό. Σύμφωνα, πάλι, με την παράδοση, αν κάποια χρονιά τα φιδάκια δεν παρουσιασθούν, θεωρείται κακό σημάδι.

Η Παναγία της Ολύμπου στην Κάρπαθο

Ξεχωριστό χαρακτήρα έχουν οι εκδηλώσεις του Δεκαπενταύγουστου στην Όλυμπο της Καρπάθου. Ο παραδοσιακός εορτασμός της ημέρας περιλαμβάνει χορό στη μικρή πλατεία, μπροστά στην εκκλησιά της Παναγίας, με τους οργανοπαίκτες να παίζουν τον Κάτω Χορό. Ο χορός αυτός είναι αργός, πάντα με σταθερό βήμα και με κατανυκτική διάθεση, και κρατά για ώρες.

Η Παναγία Αγιασώτισσα στη Λέσβο

Η Παναγία Αγιασώτισσα βρίσκεται στο γραφικό χωριό της Αγιάσου, στο νησί της Λέσβου. Η εικόνα της Παναγίας είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, πλασμένη με κερί και μαστίχα. Πολλοί από τους προσκυνητές, με αφετηρία την πόλη της Μυτιλήνης, διανύουν 25 χιλιόμετρα περπατώντας, για να φθάσουν στον αυλόγυρο της εκκλησίας, όπου διανυκτερεύουν. Ανήμερα της γιορτής, ύστερα από τη Θεία Λειτουργία, γίνεται η περιφορά της εικόνας γύρω από τον ναό, ενώ ακολουθούν εορταστικές εκδηλώσεις που κορυφώνονται με μουσικές και χορούς στην πλατεία του χωριού.

Η Παναγία Σπηλιανή στη Νίσυρο

Η Μονή της Παναγίας της Σπηλιανής στη Νίσυρο είναι ένα από τα γνωστότερα μοναστήρια των Δωδεκανήσων. Είναι χτισμένη σε έναν ψηλό βράχο, στο Κάστρο του Μανδρακίου, της πρωτεύουσας της Νισύρου, και η πρόσβαση γίνεται από τα 130 σκαλιά, που ξεκινούν από τον κεντρικό δρόμο, κοντά στον ναό της Παναγίας της Ποταμίτισσας. Κατά την παράδοση, ένας Νισύριος ανακάλυψε μια μικρή εικόνα της Παναγίας στο συγκεκριμένο σημείο, την οποία όμως μετέφερε στον ναό της Παναγίας της Ποταμίτισσας. Η εικόνα, ωστόσο, εξαφανίστηκε για να βρεθεί στη συνέχεια σε μια σπηλιά στην κορυφή του μεγάλου βράχου. Οι κάτοικοι την επέστρεψαν στο ναό αλλά το περιστατικό επαναλήφθηκε. Έτσι αποφασίστηκε να χτιστεί η μονή σε αυτό το σημείο, κάτι που εκτιμάται ότι συνέβη στα τέλη του 14ου αιώνα.

Η Παναγία Πορταΐτισσα στην Αστυπάλαια

Η Παναγιά η Πορταϊτισσα βρίσκεται στους πρόποδες του κάστρου που δεσπόζει στη χώρα της Αστυπαλαίας και αποτελεί το θρησκευτικό κέντρο του νησιού. Άρχισε να χτίζεται το 1762 από τον Όσιο Άνθιμο τον Νέο, Αγιορείτη μοναχό, ο οποίος μετέφερε στη νέα εκκλησία αντίγραφο της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας Πορταΐτισσας από την Ιερά Μονή Ιβήρων Η ανέγερση της εκκλησίας κράτησε εννιά χρόνια και στη διάρκειά της η παράδοση μιλά για πολλά θαύματα.

Η Παναγία η Φιλωτίτισσα στη Νάξο

Στο χωριό Φιλώτι της Νάξου πραγματοποιείται κάθε χρόνο τον Δεκαπενταύγουστο το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού με αφορμή τον εορτασμό του ναού της Παναγιάς της Φιλωτίτισσας. Πρόκειται για την επιβλητική εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Παναγία, η οποία κτίστηκε το 1710. Στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας υπάρχει γλυπτό της Θεοτόκου, που φέρει επιγραφή με ημερομηνία 1779. Τόσο στην πρόσοψη της εκκλησίας, όσο και στις πύλες και στο καμπαναριό υπάρχουν γλυπτά με επιγραφές των χρονολογιών που δημιουργήθηκαν. Η κεντρική πύλη φαίνεται ότι φιλοτεχνήθηκε το 1875, ενώ η αριστερή το 1718.